Miejsce Projektów Zachęty

Kuratorka: Magda Kardasz
produkcja wystawy: Pola Gadowska, Kacper Pielaszek, Grzegorz Ostromecki i zespół

Wiele się nasłuchałem, mnóstwa kłamstw i oszczerstw, im dłużej żyłem, tym bardziej dochodziłem do przekonania, że tak naprawdę kłamstwa nie istnieją. To, co naprawdę nie istnieje, może się tylko przyśnić w nocy. To, co nie przydarza się jednemu, może przydarzyć się komuś innemu, jeśli nie dziś, to jutro, jeśli nie za rok, to za sto lat. Często słyszałem historie, o których mówiłem: „Nie, to nie mogło się zdarzyć”. Ale nim upłynął rok, usłyszałem, że coś takiego naprawdę gdzieś się przytrafiło.

Chodząc z miejsca na miejsce, jedząc przy obcych stołach, często bywa tak, że snuję opowieści — niestworzone historie, które nigdy nie miały miejsca — o diabłach, o czarownikach, tajemniczych wiatrakach i tym podobne. Dzieci biegną za mną, wołając: „Dziadku, opowiedz nam jakąś historię”.

^{Isaac Bashevis Singer, Gimpel Głupek, Bis, Warszawa 1994, s. 24}

Kimba Frances Kerner urodziła się w Stanach Zjednoczonych, ale mieszka i pracuje w Warszawie. W 2017 rozpoczęła studia doktoranckie w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i wtedy odkryła grafikę warsztatową, którą się od tej pory zajmuje. Wyspecjalizowała się w nowatorskim łączeniu ceramiki z grafiką (rozwija projekt naukowo-artystyczny poświęcony graficznym transferom na ceramikę).

Artystka tak opisuje swoją twórczość: „Korzystając z różnych mediów, przeplatam tematy psychologii, narracji i animizmu. Interesuje mnie zgłębianie własnej psychiki, podświadomości czy pamięci. Często sięgam do czasów dzieciństwa, baśni, mitów, które dekonstruuję, na tej podstawie budując własne historie”.

Artystka zafascynowana wywodzącym się z tradycji żydowskiej światem wykreowanym przez Isaaca Bashevisa Singera łączy w swojej twórczości zaczerpnięte z niego motywy z elementami różnych starożytnych mitologii i ludowych legend lub symbolami z dziedziny magii czy alchemii. Żeby zobaczyć, jak szeroki to panteon, galeria psychologicznych typów czy świat wyobraźni wystarczy przytoczyć tytuły wybranych rzeźb eksponowanych na wystawie: Ziemski duszek, Strażnik pustyni, Muza elokwencji, Kitsune, Sukub, Golem, Dybuk, Obserwator, Chochlik, Dziewczynka duch, Outsider, Złoty cielec, Melancholia, Lilith, Zlateh, Diabeł czy tytuły wystaw indywidualnych artystki: Golemy, dybuki i wiedźmy, Alchemy and Transformation, Lantuchy. Autorka zwraca uwagę, że powtarzalność występujących w mitach motywów dowodzi ciągłości ludzkiej natury.

Joseph Campbell — amerykański mitoznawca i religioznawca (w duchu jungowskim), ulubiony pisarz artystki, szukał w mitach całego świata wspólnych tematów wskazujących na uniwersalne potrzeby ludzkiego ducha. Uważał, że „mity są kluczami do duchowych możliwości ludzkiego życia. Pisał: „Myślę, że tym, o co nam chodzi, jest doświadczenie życia jako takiego, tak by nasze realne przeżycia na płaszczyźnie czysto fizycznej wywoływały rezonans w głębi naszej najbardziej wewnętrznej istoty i rzeczywistości, byśmy naprawdę doznali upojenia faktem życia. Ostatecznie o to właśnie chodzi w mitach i to właśnie owe klucze pomagają nam odnaleźć się w nas samych”. ^{Joseph Campbell Potęga mitu, Znak, Kraków 2007, s. 22–23}

Kimba Frances Kerner czerpie inspirację z rozmaitych źródeł i buduje na ich podstawie lub w dialogu z nimi swoje własne nowe opowieści. (Można tu przywołać także innego ulubionego artystę Kerner, Luigiego Serafiniego, który w swoim Codex Serpahinus z lat siedemdziesiątych XX wieku opisywał w wymyślonym języku i rysował fantastyczny świat, stanowiący swoistą parodię świata rzeczywistego.)

Na wystawę w Miejscu Projektów Zachęty Kimba Frances Kerner przygotowała totalną instalację zatytułowaną Delirium Decadence. Składają się na nią niewielkich rozmiarów ceramiczne rzeźby — osobiste bestiarium artystki, a także kolażowe grafiki na ceramicznych naczyniach i powielone na plastikowym podłożu (imitujące dawne tapety). Artystka zestawia ze sobą dwa światy: na parterze galerii rozłożył się dekadencki salon zdający się reprezentować schyłkową, zwyrodniałą fazę jakiejś kulturowej formacji (raczej rokoko, niż barok). Epokę, w której zerwana została więź człowieka z własnym ja i otaczającą przyrodą, przez co narażona jest ona na zniszczenie. Rzeźby rozmieszczone są wśród wyszukanej scenografii złożonej z mebli — „antyków”, elementów architektonicznych i elementów organicznych znalezionych przez artystkę w lesie.

Podziemną część galerii Kerner przekształciła za to w mroczną jaskinię pachnącą ziemią po deszczu. Mali bohaterowie wyrzeźbieni przez artystkę zdają się wychodzić z ziemi na podobieństwo kiełkujących na wiosnę roślin. Zielone światło sączące się zza stalaktytów i stalagmitów może dawać nadzieję na odrodzenie ludzi, natury i planety. Ja przynajmniej za wszelką cenę chciałabym taką nadzieję dostrzec.

Kimba Frances Kerner określa swoją wystawę jako metaforyczne przedstawienie światów znanego (cielesnego) i nieujawnionego (duchowego), które w szczególnych momentach mogą się zetknąć. Tym samym oddaje w swojej twórczości cześć nieodkrywalnym tajemnicom.

Magda Kardasz

^{Praca na zdjęciu: Kimba Frances Kerner, Fu Dog, 2023, glina szamotowa, tlenki metalu, angoba, fot. dzięki uprzejmości artystki}