Kolejka wąskotorowa (W górach)
- typ obiektu: malarstwo
- rok powstania: 1963
- materiał/technika: olej, płótno
- wymiary: 60 x 80 cm
- numer inw.: M-284
- reprodukcja na licencji: CC BY-SA
Lokomotywy, pociągi, transport kolejowy fascynowały Nowosielskiego już od dzieciństwa (jego ojciec był zawiadowcą stacji). Artysta kolekcjonował modele kolejek, przemalowywał je i przerabiał, z modułowych części tworzył rozmaite konfiguracje miniaturowych sieci. W swoim malarstwie do motywu kolejki powracał wielokrotnie. W rozmowie ze Zbigniewem Baranem w 1996 roku mówił: „U schyłku życia jest czas zbierania i powrotów. Kolejki nadal maluję, gdyż rozumiem ich mechanizm. To mi pozostało z XIX-wiecznej edukacji, kiedy od szczenięcych lat wiedziałem, na jakich zasadach funkcjonuje maszyna parowa i kolej. Teraz nie. Gdy włączam telewizor, to nie wiem, jak on działa, czy porusza go Anioł czy Diabeł. Naciskam programator, coś migoce, zmienia się — i ja tego absolutnie nie rozumiem. Przeto wracam do tematu kolejki, jak do pięknych dziecinnych snów”. Obraz Kolejka wąskotorowa w górach (W górach) przypomina przedstawienie modelu dziecięcej zabawki z systemem szyn w obiegu zamkniętym, uchwyconym co najmniej w dwóch perspektywach: z góry i z przodu. Ukazuje takie detale jak budka zawiadowcy, semafor, lokomotywa i wagonik; tory kolejowe przecięte są drogami. Kolejki w malarstwie Nowosielskiego mają często bajkowy charakter, istnieją poza czasem i przestrzenią. W obrazie z kolekcji Zachęty artysta najprawdopodobniej ukazuje w postaci wyabstrahowanej reprezentacji wizualnej Bieszczadzką Kolejkę Leśną — najwyżej położoną linię wąskotorową w Polsce.
Michał Jachuła