Spacer wieczorem
- typ obiektu: malarstwo
- rok powstania: 1972
- materiał/technika: olej, płótno
- wymiary: 80 x 120 cm
- numer inw.: M-2
Postaci na obrazie Spacer wieczorem zmierzają przez bliżej nieokreśloną przestrzeń – być może parku lub ogrodu – w stronę zachodzącego słońca. Są odwrócone tyłem do widza, jedynie kobieta stojąca przy prawej krawędzi płótna została ukazana z przodu, ale jej twarz pozostaje niewidoczna, zasłonięta wachlarzem. Eleganckie stroje – garnitury i długie suknie – sprawiają wrażenie niedzisiejszych. Uwagę przyciągają dwa największe z drzew otaczających spacerowiczów, z fantastycznymi liśćmi, wyglądające jak powiększone wersje egzotycznych roślin doniczkowych.
Sama artystka tłumaczyła częsty zabieg pokazywania ludzi odwróconych tyłem następująco: „[…] to JA odwrócona plecami do widza. Patrzę na świat, na który razem ze mną patrzy oglądający. Postać namalowana chce pokazać coś oglądającemu […]. Ważniejsze jest to, co jest w głębi”. Przedstawieniowość malarstwa Anto jest przełamywana aurą surrealizmu. Motywy na płótnach opowiadają jakąś historię, ale rzadko udaje się ją odszyfrować. Widz zostaje skonfrontowany z tajemnicą, będącą splotem odniesień do spraw zaczerpniętych z życia artystki, wspomnień i wyobrażeń. Krytyk sztuki Andrzej Osęka pisał, że jest to metoda pozostawiania rzeczy „tyleż odkrytych, co ukrytych, by mówić o świecie osobistych przeżyć”. Amerykańska historyczka sztuki Whitney Chadwick, która zwróciła uwagę na wyjątkowość języka surrealizmu kobiet, twierdziła, że w przeciwieństwie do halucynacji i erotycznej przemocy obecnych w malarstwie mężczyzn kobiety stworzyły świat przepojony bajkowością i fantazją. Badaczka nie zajmowała się twórczością Anto, ale wydaje się, że polską malarkę można włączyć do grona opisywanych przez nią artystek.
Ewa Skolimowska