Rocznica założenia Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych przypadła w roku, który dla wszystkich okazał się wyjątkowym wyzwaniem. W odpowiedzi na kryzys, jaki dotknął środowisko artystyczne w czasie pandemii, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych wspólnie z Zachętą zainicjowały projekt 160 stypendiów na 160 lat TZSP. Jego celem jest wsparcie artystek i artystów związanych z kolekcją Zachęty, a jednocześnie praca nad pamięcią i historią zbiorów.

Przewidziane na kilka lat działania będą jednocześnie wymianą wspomnień i doświadczeń z tymi artystkami i artystami, którzy kształtują kolekcję Zachęty. Co miesiąc nominowani twórcy proszeni są o wykonanie gestu wobec zbiorów, historii czy budynku, które zebrane razem mają uzupełnić kolekcję o świadectwo dzisiejszych czasów. Od czerwca tego roku już kilkudziesięciu z nich otrzymało wsparcie finansowe na pracę twórczą. Naszym celem jest ufundowanie 160 stypendiów i zebranie na nie 800 000 złotych. Staną się one wymierną pomocą dla artystów, którzy stają dziś przed ogromnym wyzwaniem jak kontynuować swoją twórczość.

2021

• Bogna Burska
• Zofia Gramz
• Cezary Bodzianowski
• Aleksandra Ska
• Grzegorz Sztwiertnia
• Henryk Waniek
• Agnieszka Kalinowska
• Robert Maciejuk
• Krzysztof Żwirblis
• Jacek Malinowski
• Katarzyna Przezwańska
• Jaśmina Wójcik
• Olga Wolniak 
• Marek Konieczny
• Anna Niesterowwicz
• Krystyna Jachniewicz
• Anna Myca
• Krzysztof Zarębski
• Marek Chlanda

• Janusz Lewandowski

  Ur. w 1938 roku w Murzynowie koło Płocka. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Artura Nacht Samborskiego. Dyplom otrzymał w r. 1964.W pracach malarskich odwołuje się do polskich symbolistów, przede wszystkim do Jacka Malczewskiego, Tadeusza Axentowicza i Wojciecha Weissa. U Lewandowskiego postaci chłopów, boginek i czarownic przeciwstawione zostają krajobrazowi wiejskich pól malowanych barwami szarości, złocieni, różu, brązów i czerni. Całość tworzy wrażenie niesamowitości i  tajemniczego snu, podobnie jak osiągali to mistrzowie Lewandowskiego z przełomu XIX i XX w. 

• Anna Orlikowska

  Ur. w 1979 r. w Łodzi, tam też mieszka i pracuje. Obroniła dyplom magisterski w 2004 r na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi i doktorat w 2015 na Wydziale Komunikacji Multimedialnej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Stypendystka programu “Młoda Polska” (2010) oraz programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2008 i 2006 ), otrzymała wyróżnienie w konkursie “Spojrzenia” (2005), finalistka konkursu Fundacji Vordemberge-Gildewart współorganizowanego przez MOCAK w Krakowie (2009), nagrodzona Grand Prix na festiwalu Sztuki Młodych “Przeciąg” w Szczecinie (2009). Tworzy wielkoformatowe, pełne szczegółów fotografie i aranżacje przestrzenne, w których elementy z życia codziennego zderza z zaskakującymi znaczeniami, czasem dodatkowo dodając do nich dźwięk. W jej fotografiach, instalacjach i pracach widać poszukiwanie nietypowych elementów w rzeczywistości i budowanie na ich podstawie wrażenia silnego niepokoju, często poprzez modyfikację przedmiotów codziennego użytku.  Artystka dotyka również problemu komunikacji, jej jakości oraz tego, na ile może ona zastąpić bezpośredni kontakt. 

• Anna Molska

  Ur. w 1983 roku w Prudniku, mieszka i pracuje w Warszawie. W latach 2003-2008 studiowała na Wydziale Rzeźby ASP w Warszawie, gdzie obroniła dyplom w pracowni prof. Grzegorza Kowalskiego. Dwukrotnie znalazła się wśród zwycięzców konkursu „Samsung Art Master” – w 2003 roku otrzymała wyróżnienie, a w 2004 roku – II nagrodę. W 2009 roku została nominowana do Nagrody Deutsche Banku „Spojrzenia”. Była najmłodszą uczestniczką V Biennale Sztuki w Berlinie. Współpracuje z Fundacją Galerii Foksal w Warszawie. W swoich pracach odwołuje się przede wszystkim do tradycji z czasów modernizmu i PRL-u. Artystka nie podejmuje jednej problematyki w swojej twórczości. W jej działaniach wideo przewija się wiele zagadnień, m.in. relacji ciała człowieka i obiektów geometrycznych, a także kwestie społeczno-polityczne. 

• Karolina Wiktor

  Ur w 1979 r. Artystka wizualna, autorka, animatorka kultury.  Laureatka nagrody Katarzyny Kobro w 2017 r i  autorka blogów www.afazja.blogspot.com i www.poezjawizualna.blogspot.com. W latach 2001–2010 tworzyła razem z Aleksandrą Kubiak duet performerski Grupa Sędzia Główny. W sierpniu 2009 r. w wyniku pęknięcia tętniaka i dwóch udarów nastąpił całkowity zwrot w karierze artystki. Wydarzenia z 2009 roku okazały się dla Wiktor początkiem nowego etapu w jej twórczości artystycznej  – tego związanego z neuroatypowością, alternatywnym postrzeganiem, kontestowaniem binarnych opozycji między tym co zdrowe i sprawne a chore i niedomagające. Przemyślenia te zwarła m.in. w książce Wołgą przez Afazję, w postaci tekstów konstruowanych według autonomicznych zasad (np. swobodne traktowanie interpunkcji) i rysunków. Była pomysłodawczynią i kuratorką konferencji "Kultura i neuronauka" poświęconej różnym aspektom funkcjonowania mózgu, której obie edycje (w roku 2014 i 2016) odbyły się w Zachęcie. W 2019 roku ukazała się jej kolejna książka Pusto-stan nienawiści. 

• Julita Wójcik

  Ur. w 1971 roku w Gdańsku, tam mieszka i pracuje w Gdańsku. Autorka akcji i performansów, obiektów i filmów wideo. W latach 1991-1997 studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Tematem i środkiem wyrazu jej prac są codzienne i banalne czynności, będące najczęściej domeną kobiet. Czynności te artystka „podnosi” do rangi sztuki, a może raczej odwrotnie – zwraca uwagę na otaczające nas działania i rozpoczyna dyskusję o stereotypach. Było to szczególnie widoczne w jej pracach z początku lat 2000. – Marzenie prowincjonalnej dziewczyny (2000), Mój ogród (2000), a zwłaszcza w otoczonej medialną burzą akcji Obieranie ziemniaków (2001). Artystka bardzo konsekwentnie rozwija swoją twórczość, wykorzystując do tego tradycyjne czynności, a także tradycyjne, niezwykle precyzyjne, jednak coraz bardziej zapomniane i niemodne techniki, jak np. szydełkowanie. W jej pracach bardzo wyraźnie rysuje się zaangażowanie społeczne, często jednak towarzyszy mu poczucie humoru. W 2013 otrzymała "Paszport Polityki" za rok 2012, Royal Scottish Academy Award oraz Sztorm 2012 – nagrodę "Gazety Wyborczej Trójmiasto". Rok później otrzymała  nagrodę kulturalną gazety "Co Jest Grane" – Wdechy 2013 (w kategorii Miejsce Roku) za Tęczę na pl. Zbawiciela w Warszawie. Praca ta stała się jednym z najgłośniejszych działań artystki, uznana została za symbol walki o emancypację mniejszości seksulanych i spotkała się z wielokrotną dewastacją (seria podpaleń).

2020

• Ryszard Gieryszewski

• Wojtek Bąkowski

  Ur. 1979 roku w Poznaniu. Studiował w poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskał dyplom w Pracowni Audiosfery Leszka Knaflewskiego oraz w Pracowni Filmu Animowanego Hieronima Neumanna. Reżyser filmów animowanych, grafik, autor audioperformance'ów i muzyki alternatywnej. Wraz z Piotrem Bosackim, Radosławem Szlagą, Tomaszem Mrozem, Magdaleną Starską i Konradem Smoleńskim współtworzył grupę artystyczną Penerstwo. Po studiach Bąkowski realizował krótkie animacje i wizualizacje do muzyki swoich zespołów, w których już wtedy widoczna była jego charakterystyczna post punkowo-penerska estetyka. Projekty Bąkowskiego, realizowane w stylu neo-camerowym opowiadają o świecie prymitywnym i wulgarnym, który, mimo że ukrywany, stanowi znaczącą część rzeczywistości. To jest świat, po którym oprowadza widza artysta - świat zwyrodniały i odpychający, ale jednocześnie frapujący i bogaty w emocje. Artysta osiąga ten efekt poprzez użycie rozedrganych, ekspresyjnie tworzonych animacji, często uzupełnionych głosem autora wydobywającym się z offu. Dzięki temu wciąga widza w swój własny świat, wspomnienia i odczucia, a jednocześnie zmusza do głębszej i szerszej refleksji nad nad otaczającą człowieka rzeczywistością.

• Mira Żelechower

  Ur. 1941 r. w Millerowie koło Rostowa. Obroniła dyplom z malarstwa architektonicznego w 1966 roku we wrocławskiej PWSSP. W latach 60., 70. i na początku 80. tworzyła obrazy określane przez krytyków jako wchodzące w skład "nowej figuracji" lub "realizmu magicznego". W tym okresie w jej twórczości przeważają portrety i autoportrety. Świadomie niezręcznie malowane obrazy Żelechower-Aleksiun przez długi czas ukazywały świat brzydkich kobiet i mężczyzn, świat bez żadnych - także kolorystycznych - upiększeń. Wiele kompozycji akcentowało poczucie bólu, cierpienia. Przede wszystkim zaś samotności, obcości wśród ludzi. Po podróży do Izraela od lat 80 widoczne jest w jej pracach zwrócenie się w stronę motywów religijnych. Artystka brała czynny udział w ruchu kultury niezależnej w latach stanu wojennego jako współorganizatorka wrocławskiego Biennale Młodych "Droga i Prawda". Obecnie prowadzi aktywną działalność pozaartystyczną, głównie na rzecz pojednania chrześcijan i Żydów.

• Anna Baumgart

  Ur.  1966 we Wrocławiu. Studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, gdzie w latach 1994-96 współtworzyła Galerię Delikatesy Awangardy. Wczesna sztuka Anny Baumgart była refleksją nad otaczającym nas światem naturalnym oraz nad niszczycielską próbą okiełznania natury przez ludzi. Jej późniejsze prace odnosiły się do kwestii seksualności, w szczególności do percepcji kobiecości. Tematyką Ekstatyczki, histeryczki i inne święte (2004) są autodestrukcyjne tendencje kobiet jako nieodłączny aspekt kobiecości – jest to problem jednocześnie marginalizowany we współczesnych narracjach, jak i uwarunkowany przez stereotypy płciowe, brak akceptacji i samotność. 

• Alicja Karska i Aleksandra Went

  Alicja Karska – ur. w 1978 roku w Malborku, Aleksandra Went – ur. w 1976 roku w Gdańsku, mieszkają i pracują w Gdańsku. Fotografki, autorki instalacji i wideo, współpracują od 2002 roku. Obie studiowały w gdańskiej ASP w latach 1998-2003. Karska uzyskała dyplom w pracowni prof. Zdzisława Pidka, Went – w pracowni prof. Sławoja Ostrowskiego. W ich projektach przewija się refleksja nad przestrzenią miejską, nad jej przemijaniem, nad utopijnością urbanistycznych założeń, nad zapomnianymi miejscami „bez znaczenia”. Poruszają problemy znajdujące się na marginesie zagadnień architektonicznych, te najczęściej wypierane przez społeczną świadomość.

• Piotr Bosacki

  Ur. 1977 w Poznaniu, studia ukończył w poznańskiej ASP. Tworzy sztukę interdyscyplinarną, łącząc muzykę, sztuki wizualne, animacje oraz literaturę. Jako kompozytor (Mały zwój, Duży zwój 2005), napisał utwory muzyczne za pomocą systemów geometrycznych. Bosacki w swoich pracach studiuje naturę rzeczy powszechnych: sznurków, gumek, gwoździ, doszukując się w nich poetyckości (Film o Kostuchu, 2008). W filmach Drakula (2011) oraz Umiłowanie życia (2011), Bosacki tłumaczy mechanikę świata poprzez filozoficzną analizę otaczającej nas rzeczywistości oraz sztukę poznania przez zmysły. W 2009, ukazał się Traumtagembuch czyli dziennik refleksji Bosackiego nad życiem i światem.

• Krystyna Piotrowska  

  Ur. 1949 w Zabrzu. Studiowała Grafikę na PWSSP w Poznaniu oraz w Grafikskolan Forum w Malmö w Szwecji. Jest autorką wielu portretów, które funkcjonują jako medium do rozważań na temat pamięci i przemijania.  Od 2005 jest kuratorką projektu „Ulica Próżna”, który odbywa się co roku w opuszczonych kamienicach pozostałych po warszawskim getcie. Tożsamość Piotrowskiej i pamięć po nieistniejącej już diasporze żydowskiej, inspirują jej współczesne prace. Często odnosi się do znaczenia włosów w kulturze żydowskiej (Dywan, 2013) oraz symboliki warkoczy (instalacje Dybuk, 2010 oraz Złote Włosy Małgorzaty, 2011). Jest również autorką filmu Dokument podróży (2008), który porusza tematykę emigracji z Polski.

• Adam Rzepecki

  Ur. 1950 w Krakowie. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1979 jest członkiem grupy Łódź Kaliska. Podczas studiów stworzył serię fotografii Żywe obrazy (1978). Prace z 1979 roku, czyli serię fotografii Stany rzeczywistości wizualnej (1979) i Kąty widzenia (1979) oraz liczne autoportrety kwestionowały obiektywność wizualnej reprezentacji (również w kontekście oficjalnych mediów). W latach 80., Rzepecki nawiązywał do sztuki dadaistów, w szczególności do Marcela Duchampa, tworząc Matkę Boską z wąsami (1983), I know DADA, please go out! (1983) oraz Powitanie z Marcelem Duchampem (1986), w której artysta sika do słynnej Fontanny Duchampa na wystawie w Sztokholmie. Jest autorem słynnych „deklaracji”, m.in. Od dzisiaj udaję artystę (1981) i U ciebie nie muszę udawać artysty (1982).

• Teresa Murak

  Ur.  1949, ukończyła Wydział Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Inspiruje się krajobrazem, pracując z tworzywami naturalnymi i kreując w ten sposób sztukę ziemi. Jej głównym medium jest rzeżucha, która po kiełkowaniu tworzy nową, własną strukturę i zarazem symbolizuje przemianę. Ten proces jest często głównym elementem sztuki Murak. Dzieła artystki odnoszą się do harmonii duchowej i ucieleśniają głęboki szacunek dla natury. Jest autorką cyklu Rzeźb dla Ziemi oraz Ścierki Wizytek, a także dzieł eksplorujących tematykę obrzędów religijnych, m.in. Procesja (1974) i Wielkanocny dywan (1974).

• Teresa Jakubowska

  Ur. 1930 w Wilnie, studiowała w Akademii Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jest znana z czarno-białych linorytów w satyrycznym wydaniu (Pracujący w przemyśle, 1978 i Wołanie o pokój z cyklu czas w którym żyjemy, 1986) inspirowanych życiem codziennym podczas PRL-u. Wiele grafik Teresy Jakubowskiej powstały w wyniku podróży do zagranicznych miast  – w kolekcji Zachęty znajdują się m.in. Rzym (1968), Wenecja (1969) i Moskwa (1980). Jej grafiki prezentowane były na ponad 180 wystawach, a obecnie są eksponowane m.in. w Muzeum Sztuki i Historii w Genewie oraz w Muzeum w Lozannie.

• Zbigniew Warpechowski

  Ur. w 1938 roku, Warpechowski ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej. Jest pionierem sztuki performance w Polsce i za granicą. Nazywa siebie „awangardowym konserwatystą” definiując w ten sposób swoją postawę wobec współczesnej kultury konsumpcyjnej, dominacji mediów i postmodernizmu. Traktuje sztukę performance jako „realność poetycką” – jego pierwszą akcją był Kwadrans poetycki (1967). W 1973 wykonał swój słynny performance Dialog z rybą, w którym czule przemawiał do umierającej ryby. W 2014 w Galerii Zachęta odbyła się największa wystawa Zbigniewa Warpechowskiego zatytułowana To. Jest autorem książek: Podręcznik (1990), Zasobnik (1998), Podnośnik (2001), Statecznik (2004), Podręcznik bis (2006) oraz Konserwatyzm awangardowy (2014).

• Zbigniew Libera

  Ur. 1959 w Pabianicach.  Autor obiektów, instalacji, filmów wideo, fotografii, prekursor sztuki krytycznej. Swoją twórczość rozpoczął w latach 80. W 1981 roku projektował druki będące reakcją na wydarzenia w kopalni Wujek oraz ulotki dla Solidarności, za co pod koniec 1982 roku został aresztowany i skazany na półtora roku więzienia. W latach 1983-1986 działał w środowisku łódzkiej Kultury Zrzuty i galerii Strych. W latach 90. powstały jego najsłynniejsze prace - fikcyjne, zmodyfikowane zabawki dla dzieci, wykonane z niezwykłą starannością, aby do złudzenia przypominały fabryczne serie. Artysta w niezwykle sugestywny i momentami drastyczny sposób odnosił się do schematów utrwalanych u małych dzieci i bezkrytycznego oszołomienia materialistyczną popkulturą, jakie zapanowało po upadku PRL. Powstały: najgłośniejsza z „zabawek” - Lego. Obóz koncentracyjny (1994) oraz Ciotka Kena (1994), You Can Shave the Baby (1995), Eroica (1997) i The Doll You Love to Undress (1998). Równocześnie tworzył obiekty i instalacje, także z wykorzystaniem wideo. Krytyczna analiza popkultury, konsumpcjonizmu, kultu ciała była przez artystę rozwijana w kolejnych pracach. Naturalną ewolucją stało się analizowanie przez artystę kwestii wizerunku i obrazu obecnego w rozwijającej się lawinowo kulturze wizualnej.

• Anna Mierzejewska 

  Ur. 1970, ukończyła Akademię Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W 2007 roku została laureatką stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Sztuka Mierzejewskiej jest buntem przeciw opresyjności rynku sztuki, manifestacją prawa artystów do twórczej wolności i bezkompromisowości. Poddaje krytyce sposób, w który obcujemy ze sztuką (wystawa Dobry malarz to sławny malarz, 2013) oraz kulturą (wystawa Pierwszy milion trzeba kupić, 2018 oraz cykl obrazów Liczy się, 2014). Inspiruje się otaczającymi nas rzeczami, poświęcając ich tematyce cały cykl obrazów m.in. Chcecie kwiaty, macie kwiaty (2007) i to bee or not to bee (2016).

• Ewa Ciepielewska

  Urodziła się w 1960 w Wałbrzychu, Studiowała w PWSSP (obecnie ASP) we Wrocławiu, W 1984 roku uzyskła dyplom w pracowni malarstwa u prof. Konrada Jarodzkiego; aneks w pracowni wiedzy wizualnej u prof. Leszka Kaćmy. Od powstania w 1982 do dzisiaj związana jest z grupą LUXUS. Równolegle od 1984 roku wystawia indywidualnie i podejmuje inne przedsięwzięcia artystyczne i ekologiczne, akcje plenerowe, happeningi społecznie zaangażowane i murale. M.in. współpracowała przy wydawaniu krakowskiego magazynu „Piątek Wieczorem” i uczestniczyła w dziejących się wokół niego wydarzeniach artystycznych; w dwuosobowym zespole Niebieskie Pantery (Panterras Azzurras) współtworzyła Lotny Festiwal poza Murami w Krakowie; od 1997 r. współpracuje przy międzynarodowym projekcie „VOLANS -współczesna sztuka w 1000 sztuk”. Od 13 lat do swojej praktyki artystycznej włącza plywanie drewnianą łodzią po rzekach, a szczególnie rzece Wiśle: od 2008 r. rokrocznie, w maju, spływa z Krakowa do Gdańska, w ramach Królewskiego Flisu na Wiśle, podczas tego czterotygodniowego flisu podejmuje wieloaspektowe działania plenerowe i warsztatowe. W 2015 podczas trzymiesięcznej podróży odkrytą łodzią z Krakowa do Orleanu we Francji zainicjowała międzynarodowy program rezydentur na łodzi. Od pięciu lat rokrocznie kontynuuje ten projekt pod nazwą FLOW/Przepływ.

• Tatiana Czekalska

  Urodzona w 1966 w Łodzi, Czekalska kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego na wydziale Projektowania Ubioru. Jest pionierką sztuki zaangażowanej ekologicznie – jej pierwszy cykl fotografii Endless Vegetables przedstawiał sensualność i estetyczność warzyw, następnie zrealizowała serię „portretów” kotów pod tytułem Musmus. Od 1996 działa w duecie Czekalska + Golec, w którym pogłębia zainteresowanie religijnym synkretyzmem oraz harmonią z naturą, jednocześnie krytykując kolonizatorską postawę człowieka wobec innych form życia.

• Bożena Grzyb-Jarodzka

  Urodziła się w 1959 roku we Wrocławiu. W 1984 uzyskała dyplom na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby wrocławskiej PWSSP w pracowni malarstwa Konrada Jarodzkiego (obecnie ASP). Podczas studiów wraz z przyjaciółmi z pracowni współtworzyła grupę LUXUS- jedną z ważniejszych grup lat 80-tych, z którą współpracuje i wystawia od początku jej działalności do tej pory i końca nie widać. Twórczość grupy odnosi się do potocz­nej rzeczywistości i każde jej wystąpienie związane jest z aktualnymi wydarzenia­mi.
  Artyści LUXUSU czerpią z kultury masowej, preferują dowolność, pa­stisz i dadaistyczne kolaże, jednak równie często posługują się tekstem, obiektami, klasycznym malarstwem oraz instalacją. Przygotowują wystawy, wydają nieregularny "Magazyn Luxus", wdają się w dyskusje i wspólnie jeżdżą na wakacje.
  W indywidualnej twórczości Bożeny Grzyb-Jarodzkiej przeważa malarstwo i dominują portrety. We wcześniejszym okresie inspiracją były ludzkie uczucia, emocje i marzenia w ostatnich latach tematycznie przeważają sprawy kobiet.

• Zuzanna Janin

  Urodzona w 1961, Zuzanna Janin ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Jest stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki RP, Pollock-Krasner Foundation w Nowym Jorku i Kultur-Kontakt w Wiedniu. Jej dzieła były pokazywane m.in. w Tate Modern w Londynie, na Frieze w Nowym Jorku i Royal Scottish Academy w Edynburgu. Jej prace, inspirowane własnymi wspomnieniami i przeżyciami, są eksploracją życia, człowieczeństwa, przemijania i śmierci jako procesy, zmiany, stany przejściowe. W ten sposób artystka uniwersalizuje swoje doświadczenia.
  Jest autorką słynnych video instalacji Walka (2001), Widziałam Swoją Śmierć (2003) jak i również rzeźb: Słodka Dziewczyna, Słodki Chłopak, Virtual Sex (1997-2001), Rzeźby Antropocenu (2014-2020). Od 2005 współpracuje z galerią lokal_30 w Warszawie.

• Zorka Wollny i Anna Szwajgier 

  Zorka Wollny urodziła się w 1980 w Krakowie, gdzie ukończyła Akademię Sztuk Pięknych. Jest autorką wielu filmów wideo i performansów. Dzieła Zorki Wollny łączą sztukę teatralną ze sztuką wizualną, skupiając się na architekturze i jej implikacjach. Są one przepełnione oniryzmem, poetyckimi medytacjami nad dźwiękiem i przestrzenią. Wspólnie z kompozytorką Anną Szwajgier (ur. 1979) stworzyła cykl koncertów performatywnych, które odbywały się w przestrzeniach instytucjonalnych: Koncert na wysokie obcasy (2004) odbył się na klatce schodowej Collegium Novum w Krakowie, Chodzony na kolekcję sztuki XX i XXI wieku (2006) w Muzeum Sztuki w Łodzi, a Ballada na Gmach Zachęty (2009) w hallu głównym Zachęty. Najważniejszym instrumentem tych koncertów był ruch, który zwielokrotniony przez aktorów i odbijany echem, kreował szkic przestrzeni przesiąknięty kulturalną i estetyczną esencją danego miejsca.

• Marta Deskur

  Ur. w 1962 w Krakowie, mieszka i pracuje w Paryżu i w Krakowie. Artystka sztuk wizualnych. Ukończyła studia w École des Beaux-Art w Aix-en-Provence (1983–1988). Wczesne parce artystki to przede wszystkim malarstwo abstrakcyjne, później jej twórczość zdominowały fotografia i wideo. W latach 90. często pojawiał się w jej pracach temat dzieci: Dziewczynki komety (1995),
  Human clear (1996), Nie do dotykania (1995).

• Wojciech Doroszuk

  Ur. w 1980 roku w Głogowie, mieszka i pracuje w Krakowie. Autor filmów wideo, fotograf. W latach 2001-2006 studiował na Wydziale Malarstwa krakowskiej ASP, gdzie uzyskał dyplom w pracowni interdyscyplinarnej Zbigniewa Sałaja i Grzegorza Sztwiertni. W 2007 roku został laureatem Konkursu im. Gepperta. W 2009 roku był nominowany do Nagrody Deutsche Banku „Spojrzenia”. Początkowo skupiał się na tych rejonach kultury wizualnej, które są najczęściej wypierane przez społeczeństwo, np. rejestrował w nietypowych sytuacjach zapraszanych do pracowni bezdomnych. Posługuje się formułą dokumentu lub paradokumentu. Kręcone przez artystę obrazy są z reguły silnie estetyzowane, co kontrastuje z poruszaną tematyką, jak w przypadku filmu Raspberry Days, gdzie sielankowe ujęcia na plantację malin tak naprawdę opowiadają o ciężkiej pracy fizycznej na emigracji. Zainteresowania Doroszuka oscylują wokół kilku sfer: porusza problemy wykluczenia, fikcyjności i iluzji, które otaczają człowieka, kwestie komunikacji i języka, a także choroby i śmierci. 

• Teresa Panasiuk

  Urodziła się w 1938 roku w Warszawie. Studiowała w latach 1958 – 1964, początkowo w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku pod kierunkiem Krystyny Łady-Studnickiej, następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Artura Nacht-Samborskiego. Uprawia malarstwo – olej, gwasz, pastel. W latach 1981 – 1989 uczestniczyła w wystawach sztuki niezależnej.

• Mariola Przyjemska

  Urodziła się 23 sierpnia 1963 roku w Warszawie. Mieszka i pracuje w Warszawie. Studiowała w latach 1983-1988 na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Dyplom obroniła w pracowni prof. Tadeusza Dominika, aneks u prof. Ryszarda Winiarskiego. W 1992 roku otrzymała prywatne stypendium Carla Catellani w Modenia, a w 1996 roku stypendium Arts Links w Nowym Jorku. Należy do grona tych artystów lat 90., którzy kształtowali obraz sztuki polskiej okresu transformacji. W pierwszej połowie dekady zaczęła podejmować w swoich pracach temat modeli współczesnej konsumpcji. Początki jej twórczości to malarstwo, porzuciła je jednak w 1994 roku na rzecz kolorowej fotografii.

• Anna i Adam Witkowscy

  Anna Witkowska: ur. 1978 w Bydgoszczy. Mieszka i pracuje w Gdańsku. W latach 1999–2003 studiowała na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Tworzy instalacje i wideo, zajmuje się także projektowaniem graficznym.
  
  Adam Witkowski: ur. 1978 w Bydgoszczy. Mieszka i pracuje w Gdańsku. W latach 1998–2004 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (obronił pracę doktorską w 2011). Od 2007 wykłada w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w Pracowni Grafiki Multimedialnej. Zajmuje się malarstwem, grafiką, tworzy instalacje z użyciem wideo oraz dźwięku i muzyki, a także projekty radiowe, muzykę teatralną, filmową.

• Aleksandra Kubiak

  (ur. 1978) — zajmuje się performansem, filmem oraz fotografią. W 2004 obroniła dyplom na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego w Instytucie Sztuk Wizualnych, następnie gdzie wykładała. W latach 2001–2013 tworzyła razem z Karoliną Wiktor Grupę Sędzia Główny. 

• Maria Łuszczkiewicz-Jastrzębska

  Graficzka i rysowniczka. Studiowała w warszawskiej ASP, gdzie otrzymała dyplom w 1954 roku na Wydziale Grafiki w pracowni prof. T. Kulisiewicza. Była stypendystką rządu włoskiego w 1967 roku i rządu meksykańskiego w latach 1974-1975. Parokrotnie jako juror uczestniczyła przy wyborze prac do wystaw ogólnopolskich i międzynarodowego Biennale Grafiki w Krakowie (1976). Będąc komisarzem Współczesnej Grafiki Polskiej, organizowała wystawy za granicą w Algierze (1966), Tunisie (1968) i Luksemburgu (1973). Przez 10 lat jako członek komisji rzeczoznawców brała udział w jej obradach w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Uczestniczyła w licznych wystawach indywidualnych oraz zbiorowych w kraju i za granicą. Jest laureatką: II nagrody w Ogólnopolskim Konkursie na Grafikę w Łodzi (1969), Nagrody Zakupu na Międzynarodowej Wystawie Grafiki Europahaus w Wiedniu (1969), Złotego Medalu na II Międzynarodowym Biennale Grafiki we Florencji (1970), nagrody Ministra Kultury i Sztuki na V Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Poznaniu (1971), I nagrody na Ogólnopolskiej Wystawie Ilustracji do Współczesnej Poezji w Warszawie (1972), nagrody zespołowej na XII Międzynarodowej Wystawie Sztuki Kobiet UFACSI we francuskim Clermont-Ferrand (1978), nagrody i medalu na Ogólnopolskiej Wystawie w Sopocie (1981), nagrody specjalnej na II Międzynarodowym Festiwalu Grafiki w Menton we Francji (1989). 

• Paweł Sakowicz

  choreograf i tancerz. Absolwent Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów magisterskich w London Contemporary Dance School w zakresie performansu i choreografii. Od kilku lat pracuje z artystami i kuratorami w Warszawie, Londynie i Berlinie. Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rezydent w berlińskim Uferstudios, uczestnik programu rezydencyjnego Instytutu Muzyki i Tańca oraz Alternatywnej Akademii Tańca Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk. Współpracował z Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, Teatrem Powszechnym w Warszawie, Teatrem Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, Teatrem Polskim w Poznaniu. Nominowany do paszportów Polityki (2016). 

• Ewa Zarzycka

  Ur. 1953 w Szczecinie. W latach 1973-1978 studiowała w Katedrze Grafiki Wydziału Malarstwa, Grafiki i Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu. W latach 80. brała udział m.in. w festiwalach Nieme Kino na łódzkim Strychu oraz w Biennale Nowej Sztuki w Zielonej Górze. Występowała w spotkaniach performance, takich jak Europejski Festiwal Sztuki Performance w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji w Piotrkowie Trybunalskim, Festiwal Sztuki Efemerycznej „Konteksty” w Sokołowsku, Performance Platform w Lublinie. We wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych prowadzi Warsztat Performance. Jest artystką o rodowodzie konceptualnym. Zajmuje się przede wszystkim performansem mówionym, ale również rysunkiem i instalacjami. 

• Monika Zawadzki

  Studiowała na Wydziale Grafiki w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Swoje prace prezentowała na wystawach indywidualnych, m. in. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie (2008, 2010) i PinchukArtCentre w Kijowie (2012). Prace Zawadzki (rzeźby i murale) znajdują się w kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. Równolegle artystka angażuje się w projekty niezależne. Ważną częścią jej pracy jest również grafika użytkowa. 

• Aleksandra Jachtoma

  malarka, studiowała w Toruniu na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni profesora Czesława Rzepińskiego, a następnie w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni profesora Kazimierza Tomorowicza, gdzie w 1958 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem. Była członkinią-założycielką powstałej w roku 1963 warszawskiej grupy artystycznej Rekonesans. Laureatka nagrody Ministra Kultury Sztuki za całokształt pracy twórczej (1987), Nagrody im. Cypriana Kamila Norwida oraz  Nagrody im. Jana Cybisa Warszawskiego Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków (2003). Uczestniczyła w wielu wystawach malarstwa, w tym w 30 wystawach indywidualnych. Oceniana przez krytyków jako wybitna abstrakcjonistka, „dla obrazów Jachtomy charakterystyczne jest wrażenie głębi, przestrzeni duchowej i bogactwa koloru”. 

• Dorota Podlaska

  Ur. w 1968 roku w Bydgoszczy, mieszka w Warszawie. Malarka, graficzka, fotografka, autorka akcji i interwencji w przestrzeni. Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, uzyskała dyplom w 1989 roku. Ma w swoim dorobku wystawy m.in. w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Galerii Arsenał w Białymstoku, Galerii Łaźnia w Gdańsku, pobyty studyjne w Finlandii, Francji, Włoszech, Korei Południowej, Japonii.

• Elżbieta Jabłońska

  autorka instalacji, fotografii, działań performatywnych i akcji artystycznych. Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (1990–1995). Od 1996 pracuje w Zakładzie Rysunku tej uczelni. W jej dorobku znajdują się działania oparte na współpracy z instytucjami kultury i publicznością, projekty aktywizujące różne środowiska oraz próby kuratorskie. Była zwyciężczynią pierwszej edycji konkursu Spojrzenia 2003 — Nagroda Fundacji Deutsche Bank.

• Oskar Dawicki

  performer, twórca prac wideo, fotografii, instalacji i obiektów. W 1996 ukończył malarstwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie wraz z Radosławem Nowakowskim i Wojciechem Kiwi Jaruszewskim tworzyli w latach 90. XX wieku grupę Tu Performance, będącą pod wpływem twórczości Zbigniewa Warpechowskiego. W 2001 roku razem wraz z Igorem Krenzem, Wojciechem Niedzielko i Łukaszem Skąpskim założył Supergrupę Azorro, która istniała do 2010 roku. Od 1994 roku występuje jako performer, od 1995 w charakterystycznej błękitnej, brokatowej marynarce. W 2010 roku stał się bohaterem częściowo fikcyjnej książki W połowie puste. Życie i twórczość Oskara Dawickiego autorstwa Łukasza Gorczycy i Łukasza Rondudy, na podstawie której w 2014 powstał pełnometrażowy film fabularny Performer, gdzie artysta zagrał samego siebie. W swojej twórczości posługuje się językiem ironii, będącej często punktem wyjścia dla autorefleksji. Brał udział w bardzo wielu wystawach, jego prace i działania wielokrotnie były pokazywane w Zachęcie.

• Przemek Branas

  Ur. 1987, autor performansów, wideo, instalacji. Ukończył Wydział Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, obecnie jest doktorantem Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. W swoich pracach łączy wątki biograficzne z symbolami. Interesuje go przekraczanie barier, jakie wyznacza ciało, kultura i mechanizmy społecznego funkcjonowania. Brał udział m.in. w festiwalu Embodied Action w Hongkongu (2016), GUYU ACTION Performance Art Festival w Xi’an (Chiny, 2016), Polish Performance Night, Le Lieu Gallery w Quebecu (2014). Jest laureatem II nagrody w konkursie Spojrzenia 2017. W 2013 roku był stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w 2015 został laureatem nagrody Fundacji Grey House Szara Kamienica. Był rezydentem Meet Factory w Pradze (2016), Sesama w Dżakarcie (2017) oraz Terra Foudation for American Art w Giverny (2017). Mieszka i pracuje w Jarosławiu.

W grudniu tego roku mija 160 lat od powstania Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Stowarzyszenie, będące inicjatywą grupy przyjaciół, dało przed laty początek dzisiejszej Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Dzisiaj Towarzystwo nadal istnieje i realizuje te same założenia w zupełnie nowej rzeczywistości. Zainicjowane wokół rocznicy działania rozpoczęły się już w trakcie pierwszego lockdownu i będą kontynuowane w następnych miesiącach.

160 lat temu grupa przyjaciół, spotykających się w pracowni przy ul. Miodowej w Warszawie, postanowiła założyć stowarzyszenie, które miało otoczyć opieką polską sztukę i artystów. Polski nie było wtedy na mapie, nie istniały żadne publiczne muzea i galerie prezentujące sztukę rodzimych twórców,  nie działało polskie szkolnictwo artystyczne ani instytucje zrzeszające środowisko. Wspólna inicjatywa artystów i miłośników sztuki była aktem protestu, szansą ocalenia polskiej sztuki poprzez budowę kolekcji, wsparcie rodzimych twórców i edukację społeczeństwa. Dzięki determinacji swoich członków w następnych latach stowarzyszenie doprowadziło m.in. do budowy gmachu dzisiejszej Zachęty i stworzenia publicznej kolekcji dzieł. Ocalałe podczas wojny prace stanowią obecnie trzon zbiorów sztuki polskiej Muzeum Narodowego w Warszawie.