Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kuratorzy: Taras Gembik, Joanna Kordjak, Antonina Stebur

Wystawa otwiera archiwa Zachęty, by na nowo przyjrzeć się sieciom globalnych relacji artystycznych w czasach PRL. Współcześni artyści i artystki konfrontują te historie z teraźniejszością pytając, co zostało z „internacjonalistycznych przyjaźni” sprzed 1989 i jak mogą one kształtować nasze wyobrażenia wspólnej przeszłości.

Tekst kuratorski:

Punktem wyjścia wystawy, na której znalazły się  prace współczesne oraz materiały historyczne, jest krytyczna refleksja związana z zapomnianym rozdziałem polityk kulturalnych PRL, realizowanych przez Zachętę (wówczas Centralne Biuro Wystaw Artystycznych), a także rolą instytucji kultury dzisiaj. Wystawa skupia się na artystycznych relacjach Polski z krajami tak zwanych globalnych większości – m.in. Ameryką Łacińską, Indiami, Wietnamem czy Palestyną. Kluczowe jest tu pojęcie „internacjonalistycznej przyjaźni” i jej infrastruktura. Przyjaźń ta miała ambiwalentny charakter — była wyrazem dążeń emancypacyjnych i jednoczących, a jednocześnie opierała się na zależnościach związanych z eksploatacją zasobów naturalnych, taniej siły roboczej i na przemocy.

Autorzy wystawy zwracają się ku przeszłości nie po to, by ją idealizować, lecz po to, by, dostrzegając jej złożoność, zastanowić się, co może nam dziś powiedzieć o teraźniejszości i możliwych scenariuszach wspólnej przyszłości. W historii tych międzynarodowych przyjaźni porzuconych po 1989 roku dostrzegalny jest bowiem potencjał sztuki jako narzędzia politycznego oporu i solidarności.  

Kuratorzy — wspólnie z zaproszonymi osobami artystycznymi, aktywistami i aktywistkami — stawiają pytania o rolę instytucji kultury w kontekście coraz większego etnicznego i narodowościowego zróżnicowania polskiego społeczeństwa, w czasach nasilającej się ksenofobii i mechanizmów wykluczenia i dyskryminacji. Zachęcają do spojrzenia na dzisiejszą Polskę jako przestrzeń otwartą na wiele głosów, języków, tożsamości i doświadczeń — miejsce, w którym różnorodność nie stanowi problemu, lecz warunek wspólnego życia. Próbują jednocześnie wyobrazić sobie taką instytucję kultury, która byłaby nie tylko przestrzenią prezentacji sztuki, ale przede wszystkim miejscem dialogu i wspólnej refleksji.

Na wystawie prezentowane są prace i dokumenty historyczne oraz dzieła artystów i artystek współczesnych z różnych regionów świata (większość prac stworzona została specjalnie na tę wystawę).

prace współczesne: Aravani Art Project, Apilleras, Oliwia Bosomtwe, Oksana Briukhovetska, Colectivo Punto Espora, Ciudad Abierta (Victoria Jolly, Sebastián de Larrechea, Javier Correa), Minerva Cuevas, Galas (Vladyslav Gryn), Nadira Husain, Hamlet Lavastida, Marysia Lewandowska, Ibrahim Mahama, Amy N. Muhoro, Marina Naprushkina, Thuc Linh Nguyễn Vũ, Ahmet Öğüt, Alicja Rogalska, Marta Romankiv & Weronika Zalewska wraz z Alaksandrem Belaruskim, Takundą Charltonem Dzikitim, Eshwetem Dube, Syedem Talhą i Mubashirem Hussainem, Laila Shawa, Janek Simon

kontekst historyczny: dokumentacja z archiwum Zachęty, Muzeum Solidarności Salvadora Allende (Museo de la Solidaridad Salvador Allende), prace z kolekcii "Conflict Textiles" (Uniwersytet Ulster, Belfast), prace z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie