Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kurator: Andrzej Wajs

Punktem wyjścia projektu Szukając Jezusa. Biblioteka była fascynacja fenomenem kulturowo-religijnym zwanym „syndromem jerozolimskim”. Artystka zawsze interesowała się kwestią tożsamości i roli, jaką w jej budowaniu lub wymazywaniu odgrywają inni. W przypadku ludzi naznaczonych tym syndromem Kozyra zetknęła się z problemem wyrażającym się w pytaniu zadawanym przez jej postaci: czy na drodze do odnajdowania własnej tożsamości nie stoi silna blokada mechanizmu wypierania wprowadzona do naszego przeżywania przez ego? I przez reprezentujących je Innych, z ich dyktatem jednokanałowych narracji, których zaprzeczeniem jest Człowiek z Nazaretu?

Początki filmowania, rejestracji rozmów i scen nacechowane są ciekawością artystki szukającej wśród swych interlokutorów postaci konfrontującej się z Jezusem. Z czasem ta ciekawość ustępuje miejsca mocnemu przywiązaniu do osób i próbie określenia ich stosunku do siebie samej. To, co miało być indagacją, staje się wzajemnym „szukaniem twarzy – nagle cały film zaczyna być dziennikiem podróży artystki, próbą odnalezienia się w świecie, z którym się na ogół nie stykamy I rezygnacją z popularnych klisz kulturowo-religijnego kiczu. Opowieścią o braku i łaknieniu. Milczący w jej obrazie Jezus ukazuje się na tle przypadków i narracji swoich „apostołów” – to oni mówią i działają, autoryzowani przez Mesjasza, niewidzialnej energii, którą z lubością opisują jako trawiący ogień albo światło.

W tym momencie zawiązują się relacje, dla których opisów zwykła forma estetyczna nie jest już wystarczająca. Historia dopełnia się, ukazując nowy, nieoczekiwany horyzont. Staje się biblioteką – nie problemu, lecz powoli przyrastających woluminów – wprowadzającą rozsuniętą przestrzeń lektury, przed którą musi ugiąć się przepych muzeum i galerii, z ich odwiecznym ideałem jałowej kontemplacji.

Obrazy stają się księgami, a ich całość, to też z kolei Xięga, ta mityczna, o której opowiadał nam kiedyś Stéphane Mallarmé.

Przejście do formatu projektu jako Biblioteki musiało łączyć się z redukcją przestrzeni wystawienniczej. Artystka wyraża w ten sposób potrzebę oczyszczenia pola przepychu w „czasie marnym”, artykułując jednocześnie swoją chęć pożegnania się z „mitem ekspozycji” na rzecz osobistej i zbiorowej lektury.