Karolina Grzywnowicz Chwasty

05.09 – 31.10.2015 Karolina Grzywnowicz Chwasty

Miejsce Projektów Zachęty

artystka: Karolina Grzywnowicz
kurator: Zbigniew Libera
opieka ogrodnicza: Sławomir Sendzielski
współpraca: Kuba Rudziński
współpraca ze strony MPZ: Karolina Bielawska

Chwasty Karoliny Grzywnowicz to projekt o roślinach będących zapisem historii społecznej i politycznej. Rośliny te spotkać można w miejscach, w których były kiedyś najbardziej liczebne wsie w całej Polsce. Teraz, po kilkudziesięciu latach od momentu, gdy ludzie opuścili tę przestrzeń, rośliny są ciągle odradzającym się i trwałym znakiem ich obecności.

Na wystawie w Miejscu Projektów Zachęty Grzywnowicz prezentuje instalację z roślin – łąkę przeniesioną z dwóch wysiedlonych miejscowości znajdujących się na terenie Beskidu Niskiego i Bieszczad. Towarzyszy jej mapa terenu objętego akcjami przesiedleńczymi. Zaznaczone na niej zostały nieistniejące już miejscowości.

Po II wojnie światowej w wyniku masowych przesiedleń związanych z przesunięciem granic Polski wielu ludzi zostało zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania. Ponad pół miliona osób deportowano z terenów Bieszczad, Beskidu Niskiego, Beskidu Sądeckiego, Pogórza Przemyskiego i Roztocza w trakcie dwóch akcji przesiedleńczych. W pierwszej – nazwanej propagandowo repatriacją ludności ukraińskiej do ZSRR (1944–1946) – wysiedlono 480 tys. ludzi, w drugiej, czyli podczas Akcji Wisła (1947–1950) – 140 tysięcy. Opuszczone wsie najczęściej były palone, dlatego w większości tych miejsc nie zachowały się domy, kościoły czy cerkwie.

Tereny po wysiedlonych wsiach podlegają procesowi naturalnej sukcesji przyrodniczej, co jest ewenementem na skalę europejską. Jedynie czasami można napotkać ledwie dostrzegalne ślady ludzkiej obecności w postaci zarośniętych już fundamentów domów, studni lub nagrobków. Kwitnące wiosną w środku lasu jabłonie, śliwy czy grusze są charakterystycznym znakiem wysiedlonych miejscowości. Jednak roślin, które świadczą o obecności ludzi w tych miejscach jest dużo więcej. Przejmują one przestrzeń, a pozostałości gospodarstw znikają pod warstwą pokrywającej je bujnej roślinności. Równocześnie rośliny są ciągle odradzającym się i trwałym świadectwem obecności człowieka, ponieważ wprowadzone kiedyś przez niego zmiany w strukturze i składzie chemicznym gleby są na tyle znaczące, że dają możliwość przetrwania tym gatunkom nawet przez następne 600 lat. Znajomość roślin pomaga odnaleźć wysiedlone wsie, może posłużyć do odtworzenia ich topografii, a także stanowi klucz do zrozumienia tej przestrzeni.

Jak pisał Paweł Mościcki w tekście Odczytanie Chwastów:

„Poetyckość tego projektu zaczyna się od wsłuchania w milczący protest ziemi, która każe trwać i rozwijać się – wbrew politycznym decyzjom – porzuconym roślinom. Działanie artystyczne, właściwe przeniesienie łąki w obręb galerii, poprzedza praca badawcza warunkująca sensowność prostego i pojedynczego gestu. Na styku archeologicznej pracy i artystycznej aktywności rodzi się coś, co można by nazwać przeciw-metaforami. Opierają się one bowiem na polemice z historycznymi przesiedleniami, owymi złymi metaforami, które osadzają się na żywym ciele historycznego doświadczenia, naznaczając je niewypowiedzianą krzywdą. Przeciw-metafory są więc tutaj pracą przeciw historii. Zarazem jednak są przeciw-metaforami dlatego, że nie wyrażają się już w wyłącznie w języku – dlatego sama praca badawcza, bez dosłownego przemieszczenia łąki w ramy galerii, nie byłaby wystarczająca”.

Karolina Grzywnowicz – artystka multimedialna, autorka projektów interdyscyplinarnych. Absolwentka komparatystyki literackiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jej projekty opierają się na pogłębionym researchu, instalacje audio często bazują na zbieranych opowieściach. Interesuje ją szeroko rozumiana narracyjność, a także to, co efemeryczne i znikające. Mieszka i pracuje w Krakowie i Londynie.

Projekt zrealizowany w ramach programu 1/1 Mistrz i Uczeń Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”. Finansowany ze środków Fundacji LOTTO Milion Marzeń.

Powiązane materiały
  • mediateka / audio
    Karolina Grzywnowicz. Chwasty
    Spotkanie z artystką i kuratorem Zbigniewem Liberą
  • Grafika obiektu: Zachęta. Wrzesień, październik, listopad 2015
    mediateka / foldery / teksty
    Zachęta. Wrzesień, październik, listopad 2015
    Magazyn
  • Grafika obiektu: Karolina Grzywnowicz. Chwasty
    mediateka / foldery / teksty
    Karolina Grzywnowicz. Chwasty
    Folder towarzyszący wystawie
  • Grafika obiektu: Karolina Grzywnowicz. Chwasty
    mediateka / plakaty
    Karolina Grzywnowicz. Chwasty
  • Grafika obiektu: Karolina Grzywnowicz
    mediateka / wideo dokumentacja
    Karolina Grzywnowicz
    Chwasty

Informacje

Karolina Grzywnowicz
Chwasty
05.09 – 31.10.2015

Miejsce Projektów Zachęty
ul. Gałczyńskiego 3, 00-362 Warszawa
Zobacz na mapie

Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela godz. 12 – 20
wstęp wolny (przestrzeń galerii jest częściowo niedostępna dla osób z niepełnosprawnością motoryczną)

partnerzy wystawy: Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Fundacja Lotto „Milion Marzeń”, Grąbczewscy, Optigruen – Dachy Zielone, Led Farmer Oświetlenie Roślin, Fundacja Łąka, Nad Horyłką

sponsor MPZ: Benq
sponsorzy wernisażu: Chocolissimo, Freixenet
patroni medialni: The Warsaw Voice, Stolica, Artinfo.pl