Alienacje albo następnym razem pożar
13.07 – 29.09.2019 Alienacje albo następnym razem pożar
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
kuratorka: Maria Brewińska
współpraca: Michał Kubiak
realizacja wystawy: Krystyna Sielska
artyści: John Akomfrah, Allora & Calzadilla, Yuri Ancarani, Clément Cogitore, Camille Henrot, Arthur Jafa, Angelika Markul
Tytuł wystawy składa się z dwóch części określających jej tematyczny zakres. Pierwsza wprowadza pojęcie alienacji służące niektórym perspektywom badawczym do opisu współczesnego społeczeństwa w jego różnorodności wynikającej ze złożonego charakteru otaczającej nas rzeczywistości: globalnej, konsumpcyjnej, informacyjnej, postindustrialnej, wirtualnej, ponowoczesnej, itd. Pojęcie to od schyłku XIX wieku, a u zarania nowoczesności, wpisuje się w jeden z jej nurtów krytycznych — alienacji człowieka w społeczeństwie nowoczesnym w efekcie negatywnych zmian zachodzących wskutek narastającego uprzedmiotowienia i kapitalizacji wszystkich wartości i relacji. W refleksji tej dominuje pogląd o braku takiej organizacji społeczeństwa, by spełniało ono potrzeby człowieka w ich pełnym i autentycznym wymiarze. W konsekwencji pojęcie to nie opisuje już indywidualnego doświadczenia wyobcowania, ale w diagnozie badaczy dotyczy choroby zbiorowej.
Wyalienowanie w perspektywie subiektywnej wyraża się poprzez brak poczucia rzeczywistości i utratę prawdziwego kontaktu ze światem zewnętrznym, ale także konformizm, uległość wobec fałszywych autorytetów; wysoki poziom lęku i chroniczny niepokój przy chwiejnej samoocenie; sprowadzenie ludzkiej wyjątkowości do wartości przedmiotu i kategorii liczb; wyobcowanie procesu produkcji w wyniku rewolucji korporacyjnej i alienacji indywidualnej własności prywatnej; zastąpienie wartości użytkowej przedmiotu wartością wymienną, itd. Konformistyczne postawy mają poważne psychologiczne konsekwencje w postaci wyobcowania wobec własnego „ja”, ale także wobec innych ludzi, w szczególności w relacjach wyznaczanych różnicami na tle rasowym, etnicznym, geograficznym, ekonomicznym, genderowym, pokoleniowym, ideologicznym, kulturowym. Napięcia z tym związane regulowane są przymusem dominacji i kontroli, masowej produkcji i gigantycznej konsumpcji, przy szybkim zaspokajaniu coraz bardziej sztucznych potrzeb. Alienacja opisuje związek między strukturą społeczno-ekonomiczną, gospodarką kapitalistyczną nastawioną jedynie na zyski, a jednostką, której brakuje poczucia identyczności z sobą samym. Już nie pojęcie alienacji, lecz daleko posunięta wsobność połączona z chciwością określa współczesne przemiany mające negatywne konsekwencje dla całej ziemskiej cywilizacji — ziemskiej, bo wciąż mamy nadzieję na odkrycie życia w kosmosie…
“Antropoceny. Praca w ranie”, konferencja organizowana prez European Society for Literature, Science and, the Arts, poświęcona problemom kryzysu „epoki człowieka” i jej przejawów. Wydarzenie skupia wokół siebie naukowców i artystów z całego świata by przyjżeć się możliwościom przepracowania skutków kryzysu, związanego z eksploatacją natury rozumianej nie tylko jako środowisko życia ale jako zespół afektów i oddiaływań.
Konferencja odbywa się w dniach 17-20 czerwca 2020 w trybie online na patformie dostępnej na anthropocenes2020.com i prezentuje ponad 60 wystapień naukowych oraz 11 wystaw związanych z tematyką prblemu Antropocenu. Konferencja gości rónież koncert Śląskiej formacji Bękarty Bacha z programem „Where the Soul Is”, zarejestrowanym w Hipnoza Jazz Club na potrzeby konferencji.
SALA 1
John Akomfrah, Morze szaleństwa, 2015, trójkanałowa instalacja wideo HD, dźwięk, 48ʹ30ʺ, © Smoking Dogs Films, dzięki uprzejmości Lisson Gallery
Premiera filmu odbyła się w 2015 roku na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji. Monumentalny tryptyk dotyka problemów niewolnictwa, kolonializmu i postkolonializmu, a także ekologii czy kryzysu migracyjnego. W warstwie wizualnej kojarzy się z dokumentem historycznym bądź przyrodniczym — łączy nagrania archiwalne z nowymi zdjęciami inspirowanymi estetyką romantyzmu. Powstawał w okresie masowego exodusu uchodźców, dlatego podnosi kwestię znaczenia wód morskich jako świadka tragedii i okrucieństw — cmentarza milionów niewolników, więźniów, uchodźców. Motyw ten ukazany w kontekście historycznym, a także współczesnych zdarzeń na tle problemów politycznych i rasowych jest jednym z najważniejszych w twórczości artysty. Film podejmuje również problem nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych, chciwości i nieetycznych połowów.
SALA 2
Arthur Jafa, SZCZYT, wideo, 2013, 8ʹ12ʹʹ, dzięki uprzejmości artysty i Gavin Brown’s Enterprise
Film ten można uznać za jeden z najwybitniejszych dzieł ostatniej dekady. Powstał w technice found footage — zmontowany z ponad 800 zdjęć zapożyczonych z różnorakich mediów. Obrazy emitowane są w rytmie ścieżki techno DJ-a Roberta Hooda. Wyznacznikiem filmu jest skomplikowana ontologia „czarnego potencjału”, efekt szeroko zakrojonych badań artysty nad „czarną” kulturą i estetyką. W większości drastyczne zdjęcia poddawane są afektywnym zbliżeniom, tworzą koszmarne uwikłania i relacje, budzą silny emocjonalny oddźwięk, pokazując zainteresowanie Jafy problemami rasowymi, wstrętem, sublimacją.
Alienacje albo następnym razem pożar
13.07 – 29.09.2019
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3, 00-916 Warszawa
Zobacz na mapie
Godziny otwarcia:
wtorek – niedziela godz. 12–20
czwartek – wstęp wolny
kasa biletowa czynna do godziny 19.30
Program edukacyjny towarzyszący wystawie współfinansowany przez miasto stołeczne Warszawa: