Obraz CLXXXIII
- typ obiektu: malarstwo
- rok powstania: 1963
- materiał/technika: olej, płótno
- wymiary: 100 x 80 cm
- numer inw.: M-107
- reprodukcja na licencji: CC BY-SA
Stefan Gierowski malował od 1955 roku sceny rodzajowe zaobserwowane w życiu (Gołębnik, Skład żelastwa). Domy, ludzi i zwierzęta na obrazach określały znaki o uproszczonym, ale przedmiotowym kształcie. W tle zwracały uwagę symetrycznie rozmieszczone płaszczyzny świadczące o dążeniu do dyscypliny konstrukcyjnej. W 1957 roku Gierowski wyeliminował z obrazów odniesienia do świata zewnętrznego i stworzył charakterystyczny styl abstrakcyjny. Jednocześnie zrezygnował z nadawania swym płótnom literackich tytułów – zastąpił je słowem „obraz” wraz z towarzyszącymi mu kolejnymi cyframi rzymskimi. Powstawały niemal monochromatyczne dzieła o zróżnicowanym opracowaniu faktury powierzchni, których główną treścią było oddziaływanie barw tworzących nastrój. W latach 1959–1960 Gierowski uprościł środki malarskie – ograniczył efekty kolorystyczne i fakturowe. Był to etap pośredni prowadzący do poszukiwań z pogranicza optyki i kinetyki. Obrazy z lat 60. XX wieku przedstawiają dynamiczne układy przestrzenne pasm namalowanych ciemnymi kolorami o różnym natężeniu walorowym. W przypadku Obrazu CLXXXIII przez powierzchnię płótna przepływa tworzący formę klepsydry strumień światła, wykraczający poza jego krawędzie. Artysta i krytyk sztuki Jerzy Stajuda pisał: „Chodzi o coś więcej, o rozrastanie się tych obrazów we wszystkich kierunkach, o ekspansję w przestrzeni, przekraczanie ram. […] Przeciwieństwo między pozorną statyką konstrukcji – a jej dynamicznymi możliwościami rozwojowymi, czyli – banalizując może – między »malarskością« obrazu a jego »architektonicznymi« konsekwencjami, oto co charakteryzuje ostatnie dzieła Gierowskiego”.