Podmiotowość w innym stanie skupienia. O zagrożeniach i szansach tkwiących w pajęczynie.
Wykład dr hab. Moniki Świerkosz
Miejsce Projektów Zachęty
wstęp wolny
Celem amerykańskiej teoretyczki Nancy Miller w słynnym tekście Arachnologia było wydobycie niewidocznej przez wieki żeńskiej podmiotowości twórczej. W ten sposób chciała ona odwrócić klątwę Ateny, która zmieniła Arachne-artystkę w niemą Pajęczycę, zaś jej buntowniczy gobelin w pozbawioną kulturowych sensów plątaninę lepkich nici. Pajęczyna symbolizuje w nim pułapkę, jaką zastawił na twórcze kobiety patriarchat, przekształcając ich sztukę w akt natury, zapis płynący z trzewi i do nich się ograniczający. Podczas spotkania przyjrzymy się tkwiącym w niej zagrożeniom i szansom. Najprawdopodobniej jednak będziemy musieli opuścić królestwo żeńskiego podmiotu, przejść w inny stan skupienia, by zanurzyć się w lekko przerażającym, lekko pociągającym kontinuum życia i śmierci — życia ze śmiercią. Te umiejętności okażą się niezbędne dla przetrwania w postludzkiej rzeczywistości. Czy w pajęczej metamorfozie Arachne — która według Miller była aktem odebrania głosu kobiecie — możemy dostrzec możliwości stworzenia również innego, krytycznego języka sztuki?
Monika Świerkosz — dr habilitowana, pracuje na Wydziale Polonistyki UJ. Interesuje się teorią krytyczną, filozofią feministyczną, zwłaszcza w zakresie problematyki ciała, posthumanizmu i materialności. Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Ruchu Literackim”, „Pamiętniku Literackim”, „Wielogłosie”, „Didaskaliach”, „FA-arcie”, „Opcjach”, „Zadrze” i w „Znaku”. Jest autorką książek: W przestrzeniach tradycji. Proza Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk w sporach o literaturę, kanon i feminizm (Warszawa 2014) oraz Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm (Kraków 2017). Zredagowała tomy Sporne postaci polskiej krytyki feministycznej po 1989 roku (Gdańsk 2016), Rozczytywanie Dąbrowskiej (Kraków 2018, we współpracy z D. Kozicką) oraz Konstelacje krytyczne (Kraków 2020, wspólnie z Dorotą Kozicką i Katarzyną Trzeciak).
-
25.02 – 08.05.2022Małgorzata MarkiewiczPimoa Chthulu
Pimoa Chthulu to projekt przygotowany specjalnie na wystawę w Miejscu Projektów Zachęty. Główną część ekspozycji stanowi obiekt w dużej skali wykonany z czarnej owczej wełny — przypominający pajęczynę, ośmiornicę czy połączone ze sobą ludzkie ciała. Rzeźba została wykonana techniką szydełkowania przez artystkę i kobiety w różnym wieku i z różnych miejscowości, występujące w roli Babki Pajęczycy.
Miejsce Projektów ZachętyMPZ