Lalka — narzędzie awangard i eksperymentów teatralnych
Oprowadzanie Karoliny Czerskiej po wystawie „Lalki: teatr, film, polityka”

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp w cenie biletu, zbiórka w holu głównym

Lalki, kukiełki i marionetki zostają w latach 30. XX wieku wykorzystane przez twórców teatralnych jako narzędzie eksperymentu artystycznego. Współtwórcy teatru Cricot, który działał w Krakowie od 1933 roku, organizowali przedstawienia lalkowe przeznaczone dla robotników. Odbywały się też pokazy szopek politycznych, w których grali żywi aktorzy w „lalkowych”, nieruchomych maskach. Twórcami masek dla Cricot byli m.in. Maria Jarema i Henryk Wiciński; Wiciński jednocześnie współpracował z łódzkim środowiskiem lewicowych artystów i tworzył projekty dla teatru lalkowego. Niemal w tym samym czasie Tadeusz Kantor, wówczas student krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, przygotowywał swoją pierwszą realizację teatralną Śmierć Tintagilesa, w której symbolistyczny tekst Maurice’a Maeterlincka zyskał nowoczesną oprawę inspirowaną Bauhausem. Kantor wyraźnie rozróżniał w tym spektaklu marionety i lalki, nadając im odmienne znaczenia.

W tych działaniach teatralnych międzywojnia „lalkowa awangarda” czerpała zarówno z rodzimego folkloru, jak i z artystycznie radykalnych propozycji twórców zagranicznych.

 

Karolina Czerska — doktor literaturoznawstwa, pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UJ i w Ośrodku Badań nad Awangardą Wydziału Polonistyki UJ. Jest badaczką historii teatru europejskiego XX i XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem plastyki i muzyczności sceny. Ponadto zajmuje się współczesną literaturą frankofońską oraz relacjami między tradycją a eksperymentem w sztuce XX i XXI wieku. Autorka książki Tadeusz Kantor i Maurice Maeterlinck. Dramaturgie istnienia (w druku). Redaktorka i współredaktorka tomów Cricot idzie! / Cricot is coming! (2018), Performatywność reprezentacji (2013) i „Les cordonniers” de Tadeusz Kantor / „Szewcy” Tadeusza Kantora (2010).  Kuratorka wystawy Cricot idzie! (Cricoteka 2018). Opracowuje biografię artystyczną Józefa Jaremy.

 

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 19.03 – 30.06.2019
    Lalki: teatr, film, polityka

    Niewinna i groźna, zawieszona pomiędzy żywym a martwym, ruchomym i nieruchomym, ludzkim i nieludzkim — lalka teatralna — budzi fascynacje. Ale spotkanie z nią, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wywołuje w nas również niepokój i uświadamia, że ludzka wyższość nad światem materialnym nie jest niczym pewnym…

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • kadr z filmu, grafika
    23.07 (ŚR) 18:00
    Se(a)ns sztuki
    Pokaz filmu „Call Me by Your Name”
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • biały kredens w czarnym pomieszczeniu, w otwartych szufladach kolorowe malunki
    24.07 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Portret kobiety
    25.07 (PT) 12:00
    Otwarte Archiwum. Dyżur archiwistyczny w czytelni Zachęty
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 25.07 (PT) 12:30
    Tworzymy błękitne zielniki. Warsztaty z cyjanotypii dla dzieci wieku 7-13 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 25.07 (PT) 17:00
    Zachęta miga!
    Oprowadzanie po wystawie „Przestrzenie” w Polskim Języku Migowym
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • Fot. Fotogram mur cmentarny, Nimes, Francja, Eva Rubenstein
    25.07 (PT) 17:00
    Roślinne kolaże. Otwarte warsztaty z cyjanotypii dla dorosłych
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 26.07 (SOB) 12:15
    Joanna Fluder. Śluz
    Oprowadzanie odwołane
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • neonowo podświetlone pomieszczenie, ludzka sylwetka w tle
    26.07 (SOB) 13:00
    Oglądamy razem wystawę! Oprowadzanie w języku polskim prostym
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • rysunek linią na żółtym papierze
    26.07 (SOB) 14:00
    Niebna architektura. Rozproszone obserwatorium zjawisk atmosferycznych
    Wykład plenerowy
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • kobieta uprawiająca jogę w barokowym holu
    27.07 (ND) 10:45
    Joga w Zachęcie
    Zachęta | hol głównyZachęta | hol główny
  • 27.07 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach  
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    27.07 (ND) 16:00
    Екскурсія українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.