Lalka — narzędzie awangard i eksperymentów teatralnych
Oprowadzanie Karoliny Czerskiej po wystawie „Lalki: teatr, film, polityka”

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp w cenie biletu, zbiórka w holu głównym

Lalki, kukiełki i marionetki zostają w latach 30. XX wieku wykorzystane przez twórców teatralnych jako narzędzie eksperymentu artystycznego. Współtwórcy teatru Cricot, który działał w Krakowie od 1933 roku, organizowali przedstawienia lalkowe przeznaczone dla robotników. Odbywały się też pokazy szopek politycznych, w których grali żywi aktorzy w „lalkowych”, nieruchomych maskach. Twórcami masek dla Cricot byli m.in. Maria Jarema i Henryk Wiciński; Wiciński jednocześnie współpracował z łódzkim środowiskiem lewicowych artystów i tworzył projekty dla teatru lalkowego. Niemal w tym samym czasie Tadeusz Kantor, wówczas student krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, przygotowywał swoją pierwszą realizację teatralną Śmierć Tintagilesa, w której symbolistyczny tekst Maurice’a Maeterlincka zyskał nowoczesną oprawę inspirowaną Bauhausem. Kantor wyraźnie rozróżniał w tym spektaklu marionety i lalki, nadając im odmienne znaczenia.

W tych działaniach teatralnych międzywojnia „lalkowa awangarda” czerpała zarówno z rodzimego folkloru, jak i z artystycznie radykalnych propozycji twórców zagranicznych.

 

Karolina Czerska — doktor literaturoznawstwa, pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UJ i w Ośrodku Badań nad Awangardą Wydziału Polonistyki UJ. Jest badaczką historii teatru europejskiego XX i XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem plastyki i muzyczności sceny. Ponadto zajmuje się współczesną literaturą frankofońską oraz relacjami między tradycją a eksperymentem w sztuce XX i XXI wieku. Autorka książki Tadeusz Kantor i Maurice Maeterlinck. Dramaturgie istnienia (w druku). Redaktorka i współredaktorka tomów Cricot idzie! / Cricot is coming! (2018), Performatywność reprezentacji (2013) i „Les cordonniers” de Tadeusz Kantor / „Szewcy” Tadeusza Kantora (2010).  Kuratorka wystawy Cricot idzie! (Cricoteka 2018). Opracowuje biografię artystyczną Józefa Jaremy.

 

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 19.03 – 30.06.2019
    Lalki: teatr, film, polityka

    Niewinna i groźna, zawieszona pomiędzy żywym a martwym, ruchomym i nieruchomym, ludzkim i nieludzkim — lalka teatralna — budzi fascynacje. Ale spotkanie z nią, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wywołuje w nas również niepokój i uświadamia, że ludzka wyższość nad światem materialnym nie jest niczym pewnym…

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • zdjęcie ludzie trzymający w górze patyki z wstążkami
    08.07 (WT) 12:30
    Zachęta dzieci! Otwarte warsztaty dla dzieci w wieku 7-13 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.07 (WT) 17:30
    Malarstwo dla dorosłych. Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • neonowo podświetlone pomieszczenie, ludzka sylwetka w tle
    10.07 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 10.07 (CZW) 13:00
    II Okrągły Stół w sprawie Nowych Porozumień OFSW o wynagrodzeniach osób artystycznych za udział w wystawach
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • 10.07 (CZW) 17:00
    Muzeum w pudełku. Warsztaty z projektowania artystycznych pomieszczeń dla dzieci w wieku 7-13
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • zdjęcie ludzie trzymający w górze patyki z wstążkami
    11.07 (PT) 12:30
    Robimy największe dzieło sztuki na świecie!
    Otwarte warsztaty dla dzieci w wieku 7-13 lat
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.07 (PT) 17:30
    Blisko
    Spotkanie z Michałem Jachułą – kuratorem wystawy „Przestrzenie"
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.07 (PT) 18:00
    Malarstwo dla dorosłych. Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • zdjęcie bilbordów z napisami
    12.07 (SOB) 11:00
    Ziemia bez pamięci, ciało bez odpoczynku
    Warsztaty z Mariną Naprushkiną
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • dziecko w zielonym swetrze malujące farbami
    12.07 (SOB) 12:30
    Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Warsztaty z cyklu „Co robi artyst(k)a?” dla rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 12.07 (SOB) 13:00
    Spacer architektoniczny po Placu Małachowskiego
    plac Małachowskiego (przed Zachętą)plac Małachowskiego
  • 12.07 (SOB) 15:00
    Spacer choreograficzny na skwerze Małachowskiego
    plac Małachowskiego (przed Zachętą)plac Małachowskiego