Ekspozycje nowoczesności. Wizualny idiom polskości po roku 1918.
Wykład dr Małgorzaty Litwinowicz-Droździel z cyklu „Szklane domy”

Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)
wstęp wolny

Dyskusję poprowadzi prof. Andrzej Mencwel

Idea i praktyka wystawy prezentującej osiągnięcia szeroko rozumianej wytwórczości  są oczywiście XIX-wieczne. Skala ekspozycji krajowych i tematycznych organizowanych na ziemiach polskich była bardzo różna — od jednodniowych prezentacji osiągnięć rolniczych do imponujących skalą wydarzeń, takich jak wystawy we Lwowie (1894), Częstochowie (1909) czy poznańska Powszechna Wystawa Krajowa (1929). Miały one przekonywać o społecznej sprawczości, o skali cywilizacyjnych osiągnięć, o skutecznym podążaniu drogą modernizacji i postępu. Przedsięwzięcia, w których centrum były pojęcia takie jak „wytwórczość“ czy „praca“, miały jednocześnie cel praktyczny (prezentacja nowych rozwiązań i wynalazków) i kształtujący nową klasę społeczną — rzemieślników, wynalazców i różnego rodzaju wytwórców, których znaczenie w społecznych hierarchiach odwoływało się przede wszystkim do pojęcia użyteczności. W miarę upływu czasu wystawy zmieniały jednak swój punkt ciężkości. Jest to bardzo wyraźne przy okazji Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie (1894), a zupełnie ewidentne przy PeWuCe. Nie miały one już prezentować przede wszystkim „wytwórczości“, ale polskość, a pewna idea stanowa/klasowa zostaje tutaj przejęta przez ideę narodową. Jaka była polskość unaoczniana w projektach zagród chłopskich, projektach mebli i przedmiotach codziennych? Temu chciałabym poświęcić swoje wystąpienie: widokom polskości, alfabetowi wizualnemu, w którym miał się dyskretnie ujawniać idiom narodowy.

dr Małgorzata Litwinowicz-Droździel — adiunkt w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się historią kultury polskiej i litewskiej XIX wieku, jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół problemów przemian modernizacyjnych. Jest autorką książki O starożytnościach litewskich. Mitologizacja historii w dziewiętnastowiecznym piśmiennictwie b. Wielkiego Księstwa Litewskiego (Universitas 2008), współredaktorką tomu Praktyka-utopia-metafora. Wynalazek w XIX wieku (wyd. Convivo/UW 2015), współautorką projektu Ekspozycje nowoczesności. Wystawy krajowe na ziemiach polskich 1821-1929 a doświadczanie procesów modernizacyjnych, autorką artykułów publikowanych w „Przeglądzie Humanistycznym“, „Napisie“, „Dialogu“, „Pamiętniku Literackim“.

Prof. Andrzej Mencwel — krytyk, eseista, historyk literatury i kultury polskiej. Opublikował m.in. Przedwiośnie czy potop (1996); Etos lewicy (1990, 2009); Wyobraźnia antropologiczna (2006); Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX (2014).

Szklane domy to cykl wykładów wprowadzających w tematykę wystawy planowanej w 2018 roku, realizowanej przez Zachętę — Narodową Galerię Sztuki i Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Powiązane materiały
  • Grafika obiektu: Ekspozycje nowoczesności. Wizualny idiom polskości po roku 1918
    mediateka / audio
    Ekspozycje nowoczesności. Wizualny idiom polskości po roku 1918
    Wykład dr Małgorzaty Litwinowicz-Droździel z cyklu „Szklane domy”
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • Alt: zdjęcie z wystawy; bliski kadr na fragment podwieszonej instalacji na cieniutkich sznurkach trzymających kolorowe makiety przedstawiające ludzi.
    13.11 (ŚR) 17:00
    Zachęta miga!
    Warsztaty na wystawie „Historie potencjalne” w polskim języku migowym
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 16.11 – 17.11.2024
    Bazarch
    Książki o architekturze, mieście i tak dalej
    Teatr Komuna WarszawaTeatr Komuna Warszawa
  • 16.11 (SOB) 12:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 17.11 (ND) 12:15
    Tomáš Rafa. Obywatele
    Kuratorskie oprowadzanie po wystawie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 17.11 (ND) 14:15
    Niedzielne oprowadzanie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 19.11 (WT) 18:00
    Spotkanie Zachętowego Klubu Książki
    „Historia sztuki bez mężczyzn” autorstwa Katy Hessel
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 21.11 (CZW) 18:00
    Paradżanow – wielki egzorcysta kina radzieckiego
    Spotkanie z Vahramem Mkhitaryanem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 22.11 – 24.11.2024
    Sztuka Edukacji. O cyfrowym doświadczaniu kultury
    Konferencja dla osób edukatorskich
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 22.11 (PT) 12:15
    Patrzeć/Zobaczyć
    Oprowadzanie dla dorosłych 60+ po wystawie Paradżanow. Chcę minąć swój cień
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta