Adolf Ryszka. Przestrzeń niesie cień
Promocja katalogu połączona ze spotkaniem z autorami tekstów i fotografii oraz kuratorami wystawy Dorotą Grubbą-Thiede i Jarosławem Pajkiem
Zachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowej
wstęp wolny
Serdecznie zapraszamy na spotkanie promocyjne katalogu wystawy Adolf Ryszka. Przestrzeń niesie cień, z udziałem Działu Wydawnictw i Działu Edukacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki oraz wybranymi współtwórcami katalogu i kuratorami wystawy.
Goście: Dorota Grubba-Thiede, Magdalena Howorus-Czajka, Katarzyna Anna Jarnuszkiewicz, Anna Kroplewska-Gajewska, Krzysztof Mazur, Anita Oborska-Oracz, Jarosław Pajek.
Adolf Ryszka był twórcą wybitnych cykli, m.in.: Niewinni, Kroczący, portrety Pabla Casalsa, Hełmy, Sarkofagi, które weszły do obiegu myśli o sztuce. Udało mu się połączyć wrażliwość na przemiany społeczne z wypracowaniem nowatorskich rozwiązań w rzeźbie współczesnej. Do otwartej przestrzeni wprowadzał abstrakcję organiczną, sięgając po archetypy nieświadome, praobrazy, kompozycje horyzontalne, nacechowane łagodnością, nawiązujące dialog z ziemią i ciągle zmieniającym się spektaklem nieba. Oskar Hansen w Teorii Formy Otwartej podkreślał moce wizualno-semantyczne sięgania po ten kierunek jako wskazywanie wartości życia na ziemi, wręcz filozofię zapobiegania wojnom i konfliktom. W 1971 roku w St. Wendel w Niemczech, w ramach projektu Die Strasse der Skulpturen Ryszka wykuł brawurowy formalnie Kamień graniczny. Do najbardziej oryginalnych jego założeń rzeźbiarskich należy także abstrakcyjny, rozpostarty łagodnie na blisko dwudziestu metrach kwadratowych pomnik Wiecznej miłości (Władysława Żebrowskiego, franciszkanina, brata Zeno), zrealizowany w Japonii (1973–1979) we współpracy z Hajime Togashim.
Dorota Grubba-Thiede - współkuratorka wystawy Adolfa Ryszki „Przestrzeń niesie cień” - wraz z Jarosławem Pajkiem z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i producentami: Michałem Kubiakiem oraz Karoliną Jezierską-Pomorską, współtworzyła aranżację przestrzenną z Katarzyną Anną Jarnuszkiewicz i Krystianem Jarnuszkiewiczem przy wsparciu Zespołu Zachęty i CRP w Orońsku. Współredagowała katalog Adolfa Ryszki wraz z Zespołem Działu Wydawnictw: Dorotą Karaszewską, Małgorzatą Jurkiewicz, Jolantą Chrzanowską-Pieńkos, Krzysztofem Łukawskim, Piotrem Antonowem.Teksty do katalogu opracowali: dyrektorzy: Zachęty oraz CRP w Orońsku dr Janusz Janowski i dr hab.Maciej Aleksandrowicz , ponadto: Jarosław Pajek, Krzysztof Mazur, Maciej Szańkowski, Stanisław Radwański, Anita Oborska-Oracz, Anna Kroplewska-Gajewska, Magdalena Howorus-Czajka.
Dorota Grubba-Thiede jest wykładowczynią Zakładu Historii i Teorii Sztuki ASP w Gdańsku, członkini Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata, AICA Int., absolwentką Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu (Historia Sztuki, Rzeźba, doktorat z nauk o sztuce). Zorganizowała liczne ekspozycje sztuki nowoczesnej i współczesnej w PGS w Sopocie i m.in. MN w Warszawie, CRP w Orońsku, i inn.. Autorka publikacji naukowych, w tym książek [np. Nurt figuracji w powojennej rzeźbie polskiej, red. prof. Jerzy Malinowski, Grażyna Raj], tekstów w katalogach wystaw i periodykach o sztuce.
Magdalena Howorus-Czajka - uznana historyczka i krytyczka sztuki, wykładowczyni Instytutu Badań nad Kulturą Uniwersytetu Gdańskiego, autorka wielu cenionych tekstów o sztuce, w tym artykułów naukowych i autorskich książek o sztuce współczesnej m.in.: Tropami wielokrotności. Strategie powtórzenia w sztuce polskiej lat 60. i 70. XX wieku, Wiktor Tołkin - rzeźbiarz, ; Przenikanie idei informelu a prasa polska lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Współtworzy międzynarodowe konferencje, wśród nich: Association for Cultural Studies „Crossroads” Norrköping, Sweden, 15-17.07. 2011, referat pt. The Dynamic Process of Remembering in Art – Perception of Victor Tolkin’s Historical Monuments Before and After Transformation of State System in Poland/ Association for Cultural Studies „Crossroads” w Hong Kongu w 2010, referat pt. The Art and the Stigma of History on the Example of the Sculpture of WiktorTołkin.
Katarzyna Anna Jarnuszkiewicz - autorka fotografii interpretacyjnych rzeźb Adolfa Ryszki, uznana artystka multimedialna, graficzka, projektantka, rzeźbiarka, łącząca fascynacje geometryczne z odniesieniami figuratywnymi. Jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Jacka Sienickiego, ze specjalizacją grafiki warsztatowej w pracowni prof. Haliny Chrostowskiej. Wraz z synem Krystianem Jarnuszkiewiczem, czerpiąc z alternatywnego teatru współczesnego, współtworzy zajęcia plastyczno-literackie pt. „Ćwiczenia z widzenia”, wprowadzając nawet najmłodszych odbiorców w świat podstawowych pojęć związanych ze sztuką.
Anna Kroplewska-Gajewska - uznana historyczka sztuki i kuratorka wystaw, autorka ponad stu tekstów naukowych, w tym książek monograficznych i artykułów problemowych, także w międzynarodowych tomach pokonferencyjnych. Jest kierowniczką Działu Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Okręgowym w Toruniu, absolwentką Historii Sztuki na lubelskim KULu, autorką monograficznych wydań poświęconych Twórcom Torunia oraz środowiskom artystycznym 1 i 2 połowy XX wieku, a także opracowań dedykowanych sztuce najnowszej. Jest wykładowczynią i autorką filmów o sztuce, które realizuje najczęściej we współpracy z CSW Znaki Czasu w Toruniu. Należy do Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Klubu Krytyków POKAZ w Warszawie.
Krzysztof Mazur - Studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w pracowni rzeźby Barbary Bieniulis-Strynkiewicz oraz Adolfa Ryszki. Dyplom ukończenia studiów otrzymał w 1984 r. Po studiach pozostał na uczelni pracując w Zakładzie Rzeźby jako sztukator, a od 1990 r. jako asystent początkowo prof. Adolfa Ryszki, następnie prof. Macieja Szańkowskiego. Obecnie wraz z asystentką Anitą Oborską-Oracz prowadzi na Kierunku Rzeźby Pracownię Rzeźby II. W pracy twórczej zajmuję się przede wszystkim rzeźbą i instalacją. Chętnie pracuję angażując sytuacje zastane.Używa różnych materiałów najczęściej jednak drewna tworząc m.in. cykle "Łodzi", "Drzew" i "Sklejek".Jego realizacje rzeźbiarskie w warstwie metaforycznej odnoszą się najczęściej do problemów międzyludzkich, ale przez pryzmat przeżyć osobistych.
Anita Oborska-Oracz - Studiowała rzeźbę na wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu w latach 1997-2001. Dyplom pod kierunkiem prof. Józefa Szczypki i prof. Joanny Bebarskiej (aneks - mała forma rzeźbiarska). Od 2005 roku jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym WSzP.
Jarosław Pajek - Urodził się w 1963 r. Ukończył studia artystyczne na Uniwersytecie M. C. Skłodowskiej w Lublinie. Dyplom (1989) w pracowni rzeźby prof. Sławomira Mieleszki. Doktorat (2013) na Wydziale Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Otrzymał nagrody i odznaczenia, m. in. Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2019). Od 1992 roku pracuje w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Jest kuratorem i kustoszem kolekcji rzeźby. Twórczość w zakresie rzeźby: medale, małe formy rzeźbiarskie, rzeźba kameralna i plenerowa.
-
25.08 – 29.10.2023Adolf Ryszka. Przestrzeń niesie cień
Wystawa jest rodzajem eseju wskazującego metafory czasu aktualnego dostrzegalne w sztuce Adolfa Ryszki (1935–1995). Należał on do prekursorów nowej figuracji w sztuce, nurtu rozwijającego się równolegle do nowej fali w filmie i literaturze. Ekspozycja obejmuje wybór słynnych realizacji Ryszki oraz jego nieznanych prac, a także grupę rzeźb kameralnych, wchodzących w rezonans z zagadnieniami organiczności czy z pojęciami takimi jak niesamowitość, permutacje, wariacyjność, imaginizm. Rzeźbiarz wypracował oryginalną ikonosferę, m.in. interpretując procesy atrofii, łącząc wyraz tragiczny z witalnym, jakby w nieodsłownych dialogach z wyobrażeniami kalekich ofiar wojen Pietera Bruegela Starszego.
Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta