Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

kurator: Maria Brewińska

Twórczość Wilhelma Sasnala sytuuje się pomiędzy odtwarzaniem codziennej rzeczywistości a problematyzacją malarstwa poprzez wprowadzanie szerszych kontekstów. Artysta współtworzy nurt malarstwa zapoczątkowanego w latach 60. przez Gerharda Richtera, Richarda Artschwagera, Viję Celmins, Franza Gertscha czy Andy Warhola – malarstwa powstającego w oparciu o ikonografię różnorodnych obrazów medialnych (zdjęcia, filmy, komiksy, reklama). Szkicownik Sasnala składa się z obrazów czerpanych z innych mediów – fotografii, filmów, książek, a świat przedstawiony w tym malarstwie postrzegany jest przez pryzmat pojedynczych wydarzeń z biografii artysty albo ważnych faktów ze „wspólnej historii” lub też z przypadkowych miejsc/czasu przestrzeni społecznej. Artysta koncentruje się także na samej warstwie malarskiej; pokazuje, z jakich elementów powstaje obraz i jak rozpoczyna się proces widzenia i „stawania się” obrazu.

Tytuł wystawy – Lata walki – to cytat z propagandowego filmu o generale Karolu Świerczewskim, a także tytuł obrazu, z którym artysta długo się zmagał. Na wystawie prezentowane są obrazy z ostatnich kilku lat, których niejednolita stylistyka, rozpięta pomiędzy figuracją a abstrakcją, podejmuje grę z różnorodnymi konwencjami modernizmu. W wyborze tym można zobaczyć całe spektrum tematów, którymi dzisiaj interesuje się artysta.               

W Sali Narutowicza znajduje się kilka „obrazów muzycznych” – rezultat fascynacji muzyką. Jeden z nich, Mosh pit, to widok ziemi ubitej od tańca, portret Wojtek powstał w oparciu o fotografię tańczącego, spoconego mężczyzny, zaś Joey Baron jest portretem znanego perkusisty. Obrazy z serii Metinides zostały namalowane na podstawie zdjęć meksykańskiego fotografa Enrique Metinidesa, dokumentującego wypadki. Jeden z obrazów dotyczy katastrofy samolotu, który wbił się pionowo w ziemię (na obrazie widzimy mały fragment zdarzenia), inny – wypadku porażenia prądem (na obrazie widać iskrzący jeszcze kabel, ale nie ma ofiary), na trzecim widnieje zarys drzewa, na którym ktoś się powiesił, zaś czwarty pokazuje abstrakcyjne sylwetki ludzi powstrzymujących niedoszłego samobójcę przed skokiem z metalowej konstrukcji. Andersen (Portret 1) i Andersen (Portret 2) należą do serii obrazów inspirowanych ilustracjami Andrzeja Strumiłły do baśni Andersena; są to abstrakcyjne portrety królowej i króla.      

W obrazach w Sali Matejkowskiej wątki wojenne i Holokaustu przenikają się i uzupełniają z współczesnymi tematami: prywatną ikonografią artysty i obrazami dzisiejszej rzeczywistości. Obrazy z serii Mościce powstały na podstawie fotografii z książki o Mościcach. Przedstawiają zakłady azotowe w Tarnowie-Mościcach; Dyrektor to portret pierwszego dyrektora zakładów, Tadeusza Zawisłockiego. Portrety partyzantów zostały namalowane z fotografii z tej samej książki. Obraz Kielce – Kraków z widocznymi sylwetkami (Niemców) to klatka z filmu o nieudanej akcji partyzanckiej. Obraz Ruiny zamku jest ilustracją tematu „człowiek w pejzażu” z książki 77 tematów fotograficznych. Pejzaż Bez tytułu (Borowski) inspirowany był opisem zawartym w jednym z opowiadań obozowych Tadeusza Borowskiego, więźnia Auschwitz. Obrazy Shoah (Tłumaczka) i Las powstały w oparciu o film Shoah Claude’a Lanzmanna. Na obrazie Las widać postaci wychodzące z lasu (w okolicach Treblinki): po prawej stronie tłumaczka, w środku Lanzmann, po lewej jeden ze świadków. Tłumaczka to wizerunek Polki, która tłumaczyła Lanzmannowi na francuski wypowiedzi Polaków, świadków Holokaustu. Kraków – Warszawa to współczesny pejzaż namalowany na podstawie zdjęcia zrobionego w czasie podróży pociągiem. Obrazy z serii Maus powstały z inspiracji komiksem Arta Spiegelmana. Sasnal namalował na nich graficzne tło, eliminując postaci i dymki z tekstami. Obraz Bez tytułu (1948) przedstawia wnętrze wzorowane na przedstawieniach wnętrz w polskich filmach powojennych Ksiądz 2 należy do serii anonimowych portretów; symbolizuje sferę, która zdominowała życie publiczne w Polsce. Niepokojący obraz Patryk i Paulina jest portretem znajomej pary.  

Na wystawie pokazujemy także dwa filmy wyświetlane z projektorów 8 mm: Kodachrome i Concorde – na temat wycofania kultowej taśmy filmowej oraz kultowego samolotu. Z projektora 16 mm wyświetlane są cztery filmy. W Love Songs (trzy filmy w jednym) oraz w Europie obraz pozostaje w ścisłej relacji z muzyką i tekstami. Wiosna, film pozbawiony dźwięku, jest przypadkowym zapisem starć z policją podczas zamieszek w Paryżu w 2006 roku. Prop US Govt to skrót od „Property of USA Government”; kamera filmuje w nim samą siebie.

Obrazy w mniejszej sali łączy bardziej osobista, kameralna tematyka – portrety przyjaciół, rodziny, znajomych i inne. Wizerunek kobiety z martwą naturą został oparty na motywie z reklamy firmy ubezpieczeniowej, w której kobieta czeka na męża i martwi się, że stało się coś złego. Dziewczyna z kolczykiem w ustach to portret nieznajomej oglądającej koncert. Obraz Adaś, syn Andrzeja przedstawia bawiącego się chłopca ze zranioną ręką, a Andrzej – w perspektywicznym skrócie ukazuje postać znajomego śpiącego na łóżku. Znalazł się tu również portret anonimowej lekarki ginekologa. Obraz Rodzina powstał na podstawie zdjęcia prześwietlonego fleszem.

Wilhelm Sasnal urodził się w 1972 roku w Tarnowie. W latach 1992–1994 studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej, a w latach 1994–1999 malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Współzałożyciel nieistniejącej już Grupy Ładnie (1995–2001). Związany z Fundacją Galerii Foksal w Warszawie. Mieszka i pracuje w Krakowie.
Artysta brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in.: Johnen Galerie, Berlin; Hauser & Wirth, Zurychch; Anton Kern Gallery, New York; Hayward Gallery, Southbank Centre, Londyn; Centre Pompidou, Paryż; Fundació “la Caixa”, Espai Montcada, CaixaForum, Barcelona; Douglas Hyde Gallery, Dublin; Sadie Coles HQ, Londyn; Frankfurter Kunstverein, Frankfurt n. Menem; Fundacja Galerii Foksal, Warszawa; Stedelijk Museum, Amsterdam; Bunkier Sztuki, Kraków; Museu Serralves – Museu de Arte Contemporãnea, Porto; Sommer Contemporary Art, Tel Awiv; Van Abbemuseum, Eindhoven; Berkeley Art Museum, Berkeley; Wattis Institute of Arts, San Francisco; MARTa Herford, Herford; Galeria Raster, Warszawa; Camden Arts Centre, London; Galerie Rüdiger Schöttle, Monachium; Johnen + Schöttle, Kolonia; Staatsgalerie Stuttgart, Stuttgart; Westfälischer Kunstverein, Münster; Kunsthalle Zürich, Zurych; MuHKA, Antwerpia; Rooseum Center for Contemporary Art, Malmö; Kunsthalle Basel, Basel; Musée d’art moderne de la Ville de Paris, Paris; Galeria Foksal, Warszawa; Galeria Awangarda BWA, Wrocław; Galeria Potocka, Kraków; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa; Galeria Zderzak, Kraków; Galeria Otwarta, Kraków.
W 2006 roku Sasnal otrzymał najważniejszą europejską nagrodą artystyczną, The Vincent Award, przyznawaną co dwa lata przez Stedelijk Museum w Amsterdamie.