Sztuka i antropologia w kontekście Critical Romani Studies
Rozmowa Anny Mirgi-Kruszelnickiej i Michała P. Garapicha
Zachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowej
wstęp wolny, obowiązują zapisy poprzez formularz, liczba miejsc ograniczona
Transmisja spotkania w języku polskim
Sztuka Małgorzaty Mirgi-Tas niesie potężny ładunek demitologizujący i dekonstruujący dotychczasowe traktowanie kultury i społeczności romskich. Ma to swój odpowiednik w naukach społecznych. Wiedza etnograficzna, cytując CliffordaGeertza, ma ambicje „brzmieć jednocześnie jak kartograf jak i pielgrzym”. W wielu kontekstach kulturowych, mamy do czynienia z procesami coraz silniejszej epistemologicznej waloryzacji „wiedzy lokalnej”, „ukrytych transkryptów”. Uznaje się fakt, iż fundamentalna dla antropologii sytuacja – spotkanie w terenie z drugim człowiekiem – najeżona jest relacjami dominacji wynikłymi z naszych własnych tożsamościowych jak klasa społeczna, rasa i płeć kulturowa. Podobne przeformułowanie w przypadku studiów romologicznych jest spóźnionym elementem tych dyskusji, szczególnie w Polsce. Czas najwyższy dokonać refleksji jak i dlaczego sztuka Mirgi-Tas stanowi jednoczesną estetyczno-artystyczną emanację procesów dekolonizacyjnych, oraz rodzaj wizualnego komentarza dotyczącego relacji romsko-gadziowskich (nie-romskich) w Polsce. Dr Mirga-Kruszelnicka, oraz dr Michał Garapich każde ze swojej pozycji naukowczyni/ca, Romki, Gadzia postarają się rzucić nieco światła na to dlaczego dojrzeliśmy do poważnej dyskusji na temat romskich studiów krytycznych w wydaniu polskim.
Dr Anna Mirga-Kruszelnicka jest antropolożką, badaczką i aktywistką romską. Uzyskała tytuł doktora na UniversitatAutònoma de Barcelona. Ukończyła studia magisterskie z integracji europejskiej na UAB oraz studia magisterskie z porównawczych studiów cywilizacji na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jest autorką raportów i artykułów, współredaktorką „Education for Remembrance of the Roma Genocide: Scholarship, Commemoration and the Role of Youth” (Libron, 2015) oraz „Re-thinking Roma Resistance through History: Recounting Stories of Strength and Bravery” (ERIAC, 2020). W 2022 ukazała się jej książka „Mobilizing Romani Ethnicity: Romani Political Activism in Argentina, Colombia, and Spain” (CEU Press). W latach 2008-2012 była koordynatorkąprojektów europejskich w Federation of Roma Associations in Catalonia (FAGIC). W latach 2013-2015 była stypendystką Open Society Foundations Roma Initiatives Fellow, prowadząc badania porównawcze romskich ruchów w różnych krajach Ameryki Łacińskiej i Europy. W latach 2015-2017 była koordynatorką i kuratorką Sekcji Akademickiej w RomArchive – Digital Archive of the Roma. W latach 2017-2018 była stypendystką Programu Studiów Romskich na Central European University w Budapeszcie. Pełni funkcję zastępcy dyrektorki w European Roma Institute for Arts and Culture od stycznia 2018 roku.
Dr Michał P. Garapich, jest antropologiem, pracuje na University of Roehampton, jest związany również z Ośrodkiem Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Autor nagradzanej monografii wykorzystującej etnografię intymną „Dzieci Kazimerza” oraz ponad 50 publikacji w języku angielskim, polskim, francuskim i niemieckim. Specjalizuje się w zagadnieniach migracji, transnacjonalizmu, pamięci, skrajnie prawicowej radykalizacji, oporu, bezdomności, polskich Romów i etnografii intymnej, a jego doświadczenie terenowe i badawcze obejmuje Wielką Brytanię, Polskę, Ukrainę i Peru.
-
29.04 – 23.07.2023Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat
Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentowany był przez romską artystkę. Wystawa „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas — pokazywana w zeszłym roku na Biennale w Wenecji, potem w Ferarze, a teraz w Warszawie — to manifest artystki na temat romskiej tożsamości i sztuki, który czerpie inspiracje z renesansowych, astrologicznych fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Przed nami „pałac obrazów”, instalacja składająca się z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadająca dwunastu miesiącom kalendarza. Wystawa jest próbą poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów, największej europejskiej mniejszości.
Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta