Spotkanie wokół książki „Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954”

Zachęta / Księgarnia Artystyczna
wstęp wolny

W spotkaniu udział wezmą autorzy publikacji: Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski oraz prof. Marta Leśniakowski i prof. Wojciech Włodarczyk. Dyskusję poprowadzi Stanisław Welbel.

Czas debat jest pierwszą antologią zbierającą teksty polskiej krytyki artystycznej z okresu od końca wojny do zmierzchu socrealizmu. Artykuły zawarte w książce budują złożony i nieoczywisty obraz pola sztuki z lat 1945–1954, naświetlając z różnych stron kluczowe dla tej epoki dyskusje dotyczące m.in. mecenatu państwowego czy społecznej roli sztuki nowoczesnej. Książka zawiera przedruki 139 tekstów, które sproblematyzowane zostały w redaktorskich notach oraz rozbudowaną bibliografię.

Prof. Marta Leśniakowska (IS PAN) w recenzji książki napisała: „Lektura tych tekstów (…) jest więc równie pouczająca jak pasjonująca, gdyż za ich sprawą odsłania się dramaturgia mało lub zupełnie nieznanych faktów, wydarzeń i okoliczności towarzyszących sztuce”.

Tom 1. Upowszechnianie kultury i mecenat państwowy

Ta część antologii porusza problem miejsca sztuk plastycznych w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej, a tym samym w nowo utworzonym polu instytucjonalnym. Kluczowe zagadnienia w prezentowanych dyskusjach stanowią: mecenat państwowy oraz upowszechnienie kultury. Problemy te rozpatrywane są zarówno poprzez pryzmat powojennej sytuacji artystów, ich postulatów, jak i tworzonych w tym czasie instytucji, m.in. Ministerstwa Kultury i Sztuki czy Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.

Tom 2. Realizm i formalizm

Artykuły zebrane w drugim tomie poświęcone są kwestii rozstrzygnięć wewnątrzartystycznych związanych z pytaniem o „dobry obraz”. Przedrukowane teksty na różny sposób tłumaczą i definiują istotne dla tego czasu pojęcia realizmu i formalizmu oraz stawiają pytania o adekwatności języka artystycznego w świetle zmienionej sytuacji powojennej. Wydobywają również złożoność postaw artystycznych związanych z projektami sztuki nowoczesnej, ale również socrealizmu.

Tom 3. Wektory geografii artystycznej, reinterpretacje tradycji, sylwetki

Teksty składające się na trzeci tom odsłaniają inne wymiary przywoływanych uprzednio debat i problemów. Przedrukowane artykuły obrazują jak polscy krytycy, artyści i literaci postrzegali rozwój sztuk wizualnych po obu stronach żelaznej kurtyny, konstruując tym samym globalną geografię artystyczną. Ukazują również, w jaki sposób — poprzez pryzmat bieżących dyskusji artystycznych — reinterpretowano tradycję sztuki polskiej. Przywołują również pojedynczych twórców, postaci najczęściej omawiane i najważniejsze z perspektywy ówczesnej krytyki artystycznej, które często wykraczają poza znany nam kanon.

Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954, Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski, Fundacja Kultura Miejsca | Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2016

Powiązane materiały
  • Grafika obiektu: Spotkanie wokół książki „Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954”
    mediateka / audio
    Spotkanie wokół książki „Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954”
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 03.12 – 15.12.2025
    Stwórz swoje przemówienie prezydenckie!
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 06.12 (SOB) 12:30
    Świąteczne warsztaty rodzinne skierowane do rodzin z dziećmi w spektrum autyzmu
    (godz. 12:30 i 14)
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 06.12 (SOB) 17:00
    Mapa nie równa się terytorium | Oprowadzanie odwołane
    Autorskie oprowadzanie Marii Sobczak po wystawie „O czym wspólnie marzymy? Globalne związki – porzucone przyjaźnie”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.12 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.12 (ND) 12:30
    Świąteczne warsztaty rodzinne
    Warsztaty rodzinne (12:30 i 14)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 07.12 (ND) 15:00
    Memory in Absence – Bringing the Lost Into the Light
    Open workshop in English for adults
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.12 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 11.12 (CZW) 18:00
    Spotkanie Klubu Książki Zachęta – „Wszystko to zbyt małe”
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 13.12 (SOB) 12:15
    Oglądamy razem wystawę!
    Oprowadzanie dla osób, dla których polski nie jest pierwszym językiem
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 13.12 (SOB) 15:00
    Dzikie twory
    Warsztaty z kolażu dla dorosłych towarzyszące wystawie Katarzyny Depty-Garapich „Zdziczała”
    Miejsce Projektów ZachętyMPZ
  • 13.12 (SOB) 16:00
    Ciągle zerkam kątem oka. Opowieści matek osób z niepełnosprawnościami
    Premiera publikacji
    Zachęta | sala kinowa - wejście główne (poziom –1), przez hol główny Zachęta | sala kinowa - wejście główne (poziom –1), przez hol główny
  • kobieta uprawiająca jogę w barokowym holu
    14.12 (ND) 10:45
    Joga w Zachęcie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta