Poruszenie i wspólnota. Spotkanie na wystawie z dr. Piotrem Schollenbergerem
(Instytut Filozofii UW)

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
wstęp wolny

Paul Valéry postulował stworzenie nauki, którą określił mianem „estesyki” (esthésique). Miałaby się ona zajmować badaniem wrażeń — „pobudzeń i reakcji zmysłowych”, które trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować. To właśnie w różnorodoności i niejednoznaczności tych zmysłowych poruszeń tkwi nasze bogactwo. „Całe światło naszych sztuk — konkluduje Valéry — bierze się z ich niezmierzonych zasobów”.  Dzieła sztuki, w odróżnieniu od innych wytworów rąk ludzkich, tworzone są w szczególnym celu: mają nas poruszyć. Co to jednak znaczy: „być poruszonym przez dzieło sztuki”? I cóż też nas w sztuce „porusza”? To, o czym jest dzieło (co opowiada, reprezentuje), czy może to czym dzieło jest (jak się jawi)? Wreszcie, wypada zadać pytanie również o to, co dokładnie zostaje we mnie wzbudzone w momencie, gdy dzieło mnie porusza. Często mawiamy, że ktoś jest „zaafektowany”, jak gdyby ktoś został czymś „zarażony” — owładnięty, wprawiony w specyficzny ruch, bądź też włączony w specyficzną przestrzeń. Co więc reprezentują afekty? Czy w ogóle coś reprezentują, to znaczy odnoszą się do czegoś innego niż one same? Nasze reakcje, których doznajemy w obliczu dzieł sztuki, takie jak rozkosz, zachwyt, ale też przykrość, wstręt domagają się od nas opracowania. Odczuwamy je subiektywnie, cieleśnie, lecz nasze odczucia czynimy podstawą oceny i staramy się im nadać znaczenie w przestrzeni intersubiektywnej. Holenderska badaczka afektów, Mieke Bal napisała, że „zamiast przekładać i redukować dzieło sztuki do znaczenia, zadaniem krytyki jest otwarcie tego dzieła na przekłady innego rodzaju, w których przestrzeń jest wspólna i wypełniona afektem”. Podczas spotkania w salach galeryjnych Zachęty zastanowimy się, w jaki sposób możliwe jest wypełnienie przestrzeni afektem, tak, by była dla nas wspólna.    

Piotr Schollenberger — dr filozofii, adiunkt w Zakładzie Estetyki Instytutu Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze dotyczą fenomenologii, estetyki fenomenologicznej, filozofii sztuki i współczesnej teorii sztuki. Jest autorem książki Granice poznania doświadczenia estetycznego (Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2014) i współredaktorem pracy Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna. Założenia/zastosowania/ konteksty (IFiS PAN, Warszawa 2012), a także Aktualność estetyki

Kanta (Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016).

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 09.05 – 02.07.2017
    Poza zasadą przyjemności
    Afektywne operacje

    Wystawa przyjmuje za punkt wyjścia popularną w humanistyce kategorię afektów, które organizują jej przestrzeń emocjonalną. Afekt rozumiany jest tu jako automatyczna reakcja ciała na bodźce odbierane z otoczenia bądź zmiany zachodzące w ciele. Reakcje te, przyjemne bądź przykre, zachodzą poza świadomością i sferą rozumową, niepoddawane od razu refleksji poznawczej.

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • zdjęciue kolorowych magazynów
    02.07 (ŚR) 18:00
    Platformizując Polskę: nowe fronty walki w gospodarce cyfrowej
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • Świetlisty, rozmazany abstrakcyjny kształt w kolorze złoto-pomarańczowym w centralnej części zdjęcia
    02.07 (ŚR) 18:30
    POSTURE | POSTAWA
    Performans towarzyszący wystawie „Pakui Hardware. Progi / Thresholds”
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • tłum ludzi zgromadzonych na schodach zachęty
    03.07 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • neonowo podświetlone pomieszczenie, ludzka sylwetka w tle
    04.07 (PT) 12:30
    Robimy największe dzieło sztuki na świecie!
    Otwarte warsztaty dla dzieci w wieku 7-13 lat
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • 04.07 (PT) 17:30
    Malarstwo dla dorosłych. Przyjdź i zostań malarką/malarzem!
    Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)Zachęta / sala warsztatowa (wejście przez hol główny)
  • mężczyzna wypoczywający na zielonym trawniku
    05.07 (SOB) 14:00
    Chmurobrazy. Warsztaty z obserwacji i rysowania chmur
    przy wazach z roślinami wodnymiprzy wazach z roślinami wodnymi
  • czarny pokój, czerwona płachta z obrysem kobiecego ciała na podłodze w tle dwie osoby odwrócone tyłem
    05.07 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    05.07 (SOB) 16:00
    Екскурсія українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • biała oniryczna forma zawieszona w przestrzeni
    05.07 (SOB) 16:00
    Limen znaczy próg, czyli o przekraczaniu granic
    Wykład Dominiki Łarionow i rozmowa z Agnieszką Pinderą
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • portret kobiety w zielonej koszuli
    06.07 (ND) 12:15
    Pakui Hardware. Progi / Thresholds 
    Oprowadzanie kuratorskie Agnieszki Pindery po wystawie
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • neonowo podświetlone pomieszczenie, ludzka sylwetka w tle
    06.07 (ND) 12:30
    Robimy największe dzieło sztuki na świecie!
    Warsztaty rodzinne (godz. 12:30 i 15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    06.07 (ND) 14:15
    Niedzielne oprowadzanie po aktualnych wystawach
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta