Wydawnictwo Karakter oraz Zachęta zapraszają na spotkanie wokół jednej z najważniejszych książek feministycznych i antykapitalistycznych ostatnich dekad – „Kaliban i czarownica. Kobiety, ciało i akumulacja pierwotna” autorstwa Silvii Federici (w przekładzie Krzysztofa Króla). Książka, będąca intelektualnym klasykiem ruchów emancypacyjnych, zostanie omówiona podczas otwartej dyskusji z udziałem badaczy i praktyków myśli krytycznej.

Rozmowę poprowadzi Sylwia Chutnik – pisarka, kulturoznawczyni, doktorka nauk humanistycznych i działaczka społeczna. Jej gośćmi będą:

Katarzyna Czeczot – historyczka kultury, profesorka w Instytucie Badań Literackich PAN. Autorka książki „Ofelizm. Romantyczne zawłaszczenia, feministyczne interwencje” (2016), redaktorka tomów „Magnetyzm” (2016) i „Praktyki psychiatrii” (2018), współredaktorka (z Michałem Pospiszylem) tomu „Romantyczny antykapitalizm” (2018).

Przemysław Wielgosz – dziennikarz, wydawca i kurator. Redaktor naczelny polskiej edycji „Le Monde diplomatique”. Jest m.in. autorem książek „Opium globalizacji” (2004), „Witajcie w cięższych czasach” (2020) oraz „Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić” (2021), nominowanej do Nagrody Literackiej „Nike” 2022. Był kuratorem cykli: „Ekonomie przyszłości” w Biennale Warszawa, „Ludowa Historia Polski” w Strefie WolnoSłowej oraz „Historie ludzi bez historii” w Teatrze Ósmego Dnia. Obecnie kuratoruje cykl „Przeobrażenia. Nienaturalna historia kryzysów środowiskowych” w Strefie WolnoSłowej i MSN.

O książce:

Kiedy pod koniec średniowiecza rodził się nowy porządek zachodniego świata, prywatyzacji uległo wiele dóbr, które dotąd uważano za wspólne. Zmieniły się też system pracy i relacje między płciami. Nowoczesny kapitalizm nie byłby możliwy bez uprzedniego podporządkowania kobiet, które zamknięto w przestrzeni prywatnej, oraz niewolniczej pracy w koloniach. Federici analizuje szczegółowo trzy najważniejsze aspekty przejścia z feudalizmu do kapitalizmu: wytworzenie z proletariackiego ciała maszyny do pracy, prześladowanie kobiet jako czarownic oraz wynalezienia „dzikusów” i „kanibali” zarówno w Europie, jak i w Nowym Świecie. Przygląda się tym procesom w perspektywie zmian o charakterze politycznym, społecznym, ekonomicznym oraz kulturowym. W kapitalizmie widzi nie tyle postęp, ile, przeciwnie, zwycięstwo sił zmierzających do rozbicia oddolnych ruchów ludowych i utrwalających społeczne podziały.

Jak pisze autorka, „zespolenie losu kobiet w Europie z ludami rdzennymi w Ameryce i Afrykańczykami w koloniach było dwustronne. Polowania na czarownice i oskarżenia o kult diabła przeniesiono do Ameryki, aby złamać opór miejscowej ludności, uzasadniając kolonizację i handel niewolnikami w oczach świata. Z kolei doświadczenie zdobyte w Ameryce przekonało władze Europy do wiary w istnienie całych populacji czarownic i skłoniło je do zastosowania w Europie tej samej techniki masowej eksterminacji, która wcześniej została rozwinięta w Ameryce”.

Dzisiejszy kapitalizm w wielu aspektach przypomina swoje początki – nadal żywi się niewidzialną pracą najsłabszych i nieuprzywilejowanych grup, przede wszystkim kobiet, wciąż opiera się na ekstrakcji. Książka Federici pozwala lepiej zrozumieć korzenie kapitalizmu, mechanizmy funkcjonowania patriarchalnego porządku, a zarazem wyobrazić.

Partner: