Wywiad z Krystyną Gil (1943-2021)
Projekcja filmu oraz rozmowa z Elżbietą Mirgą-Wójtowicz i Moniką Szewczyk

Zachęta | sala kinowa – wejście od strony kasy biletowej
wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona

Prezentowany dokument filmowy to ostatni wywiad jakiego udzieliła przed śmiercią Krystyna Gil, Świadkini Historii i Strażniczka Pamięci Romskiej Zagłady. Swoją pamięcią i doświadczeniem dzieliła się szczególnie z młodymi ludźmi. Była znaną aktywistką i liderką, wieloletnią prezeską Stowarzyszenia Kobiet Romskich w Polsce. 20 stycznia 2021 roku Krystyna Gil została odznaczona przez Prezydenta Federalnej Republiki Niemiec: Krzyżem Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Jak napisał w piśmie informującym o tym odznaczeniu Konsul Generalny RFN Michael Gross – odznaczenie jest uhonorowaniem jej wieloletniej pracy na rzecz "międzypokoleniowego, zorientowanego na przyszłość dialogu, ogólnoludzkich wartości oraz za wszystkie treści jakie Pani jako Świadek Historii od lat przekazuje". Krystyna Gil jest jak wiele innych zasłużonych kobiet romskich jak Alfreda Markowska czy Celia Stojka – ważną bohaterką prac Małgorzaty-Tas które są dla artystki ale również dla społeczności lokalnych, narodowych i transnarodowych symbolem oporu, przetrwania i zwycięstwa.

Po prezentacji filmu porozmawiamy na temat roli pamięci dla współczesnych Romów, o nowohuckich Romach których społeczność tworzyła Krystyna Gil oraz o działaniach na rzecz upamiętniania Romskiej Zagłady w Europie.


Dr Elżbieta Mirga-Wójtowicz jest animatorką kultury, politolożką i badaczką, absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje jako adiunkt badawczy w Ośrodku Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada prawie 15-letnie doświadczenie w administracji rządowej w realizacji polityki państwa wobec mniejszości etnicznych i narodowych oraz w koordynowaniu realizacji polityki integracyjnej wobec Romów w Polsce. W latach 2008-2014 Pełnomocniczka Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Autorka raportów ewaluacyjnych dla Komisji Europejskiej w ramach projektu Roma Civil Monitor (2017-2020), oraz Roma Civil Monitor II (2021-2025). Autorka artykułów naukowych i popularno-naukowych poświęconych tematyce romskiej. Od 12 lat współorganizuje z Ternype współorganizuje projekt upamiętniający Zagładę Romów „Dikh He Na Bister”. Członkini Europejskiego Instytutu Sztuki i Kultury Romów (ERIAC). Członkini zarządu Fundacji Jaw Dikh. Absolwentka Roma Leadership Academy "Nicolae Gherorghe" (2019) organizowanej przez OSCE/ODIHR/Contact Point For Roma and Sinti Issues, stypendystka Departamentu Stanu USA w ramach International Leadership Visitor Program (2010), absolwentka Roma Access Program na Central European University (2006) oraz stażystka Komisji Europejskiej (2005).

Monika Szewczyk doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współpracowniczka Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej. Zainteresowania badawcze dotyczą migracji Romów, zagadnień mniejszości narodowych i etnicznych, a także roli historii mówionej w polityce tożsamości. Działa na rzecz zachowania kultury, tradycji, przekazów ustnych, w tym języka romskiego jako nośnika niematerialnego dziedzictwa kulturowego Romów. Autorka publikacji „O Romach w Nowej Hucie słów kilka”, filmu dokumentalnego „Byli kowale, byli…”.

Reżyseria: Elżbieta Mirga-Wójtowicz, Monika Szewczyk
Scenariusz i narracja: Elżbieta Mirga-Wójtowicz, Monika Szewczyk
Producent: Documentation and Cultural Centre of German Sinti and Roma, Fundacja Jaw Dikh, Ternype
Zdjęcia: Maciej Mroziewski
Montaż: Maciej Gońkiewicz, Paulina Ibek
Muzyka: Zespół Cikno Studios
Rok produkcji: 2020
Długość: 21 minut
Język: Polski
Napisy: w języku angielskim

Wydarzenie towarzyszące wystawie
  • 29.04 – 23.07.2023
    Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat

    Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentowany był przez romską artystkę. Wystawa „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas — pokazywana w zeszłym roku na Biennale w Wenecji, potem w Ferarze, a teraz w Warszawie — to manifest artystki na temat romskiej tożsamości i sztuki, który czerpie inspiracje z renesansowych, astrologicznych fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Przed nami „pałac obrazów”, instalacja składająca się z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadająca dwunastu miesiącom kalendarza. Wystawa jest próbą poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów, największej europejskiej mniejszości.

    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
Nadchodzące wydarzenia
wszystkie
  • 08.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 13:00
    Oprowadzanie performatywne Niki Kimaty
    Andrea Fraser. Sztuka musi wisieć
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 08.06 (ND) 16:00
    Czyje interesy reprezentują instytucje kultury?
    Dyskusja
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 12.06 – 13.06.2025
    Sztuka Edukacji. Uczymy się od was. Elbląg
    Konferencja dla osób edukatorskich
    Centrum Sztuki Galeria ELCentrum Sztuki Galeria EL
  • 12.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 12.06 (CZW) 17:30
    Słowo i obraz – warsztaty z poezji generatywnej
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • 12.06 (CZW) 18:00
    Muzealny jednorożec – spotkanie autorskie
    Zachęta | sala kinowa (wejście od ul. Burschego, schodkami w górę)sala kinowa
  • zdjęcie w przestrzeni wystawy, rozmazana postać pochylająca się nad instalacją
    14.06 (SOB) 14:15
    Saturday ArtWalk
    Guided tour in English
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, osoba w przestrzeni wystawy
    14.06 (SOB) 16:00
    Недільна екскурсія українською мовою
    Oprowadzanie w języku ukraińskim
    Захента — Національна галерея мистецтв.Захента — Національна галерея мистецтв.
  • zdjęcie, ludzie w przestrzeni wystawy otoczeni przez ekrany projekcyjne
    14.06 (SOB) 18:00
    Zjawisko Łódzkiej Awangardy
    Spotkanie z Józefem Robakowskim
    Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)Zachęta | wejście od ul. Burschego (schodami w dół)
  • 15.06 (ND) 12:15
    Niedzielne oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 14:15)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta
  • zdjęcie, element wystawy, pomarańczowo-żółta świecąca forma na stalowym stelażu
    19.06 (CZW) 12:15
    Czwartkowe oprowadzania po aktualnych wystawach
    (godz. 12:15 i 17:30)
    Zachęta – Narodowa Galeria SztukiZachęta