Podczas kolaudacji filmu Sajat-Nowa jeden z sekretarzy partyjnych, Badaljan, ocenił go negatywnie, bo według niego za dużo w tym filmie było mastyki. W czasach radzieckich mastyką żywicową polerowano parkiety w urzędach. Już po kolaudacji Paradżanow zapytał Ayrjana, kierownika Goskina Radzieckiej Armenii, co sekretarz miał na myśli z tą mastyką? Ayrjan wyjaśnił, że towarzysz Badaljan zapewne miał na myśli mistykę. 

„Urodziłem się w Gruzji, robiłem filmy na Ukrainie, a umrę w Armenii” – mówił o sobie Siergiej Paradżanow. Nie mieszkając w Armenii, zrobił najbardziej znany na świecie ormiański film, nie urodziwszy się w Ukrainie, został ojcem ukraińskiego kina poetyckiego. Za każdym razem, kiedy sięgał po temat mocno osadzony w odrębności kulturowej, udawało mu ukazać go w maksymalnie uniwersalny sposób.

O filmach Paradżanowa mówi się, że są trudne, niezrozumiałe, że mają swój odrębny język. Wydaje mi się, że jest wręcz odwrotnie – to filmy najprostsze z możliwych w odbiorze, z tym, że wymagają dużej otwartości, zapomnienia o całej wiedzy, czym jest film, dramaturgia i sposób opowiadania historii. Żeby je zrozumieć, wystarczy tylko w pełni zaufać reżyserowi, wsłuchać się w obraz filmowy jak w utwór muzyczny.

Paradżanow uwielbiał mity, sam stał się mitem. Aby zrozumieć wielkość tego twórcy, warto przyjrzeć się dokładniej czasom, w których tworzył, dziełom powstającym wówczas w przestrzeni dużego i małego Kaukazu, słowiańskości i orientalności, którą wchłonął. Dziedzictwa pozostawionego przez Paradżanowa, z mojej subiektywnej perspektywy filmowca pochodzącego z Armenii, nie da się pominąć, ponieważ nawet po śmierci artysty emituje tak mocne pole grawitacyjne, że na jakimś etapie swojej drogi na pewno znajdziesz się w jego zasięgu.

Według ukraińskich funkcjonariuszy partyjnych los Paradżanowa miał być przestrogą dla innych: trzy wyroki więzienia, z których jeden to pięć lat o zaostrzonym rygorze, a więc odsiadka z recydywistami i kryminalistami, przy tym z najgorszego z możliwych artykułów – oskarżenia o homoseksualizm. To było jak wyrok śmierci, pięć lat piekła. Jednak z dzisiejszej perspektywy można z całą pewnością powiedzieć, że Paradżanow zwyciężył. Siedzi na białym koniu ubrany w piękne, kolorowe, błyszczące szaty, w ręku trzyma swój saz – wystarczy, że podniesie go w górę, a zabrzmi tak donośnie, że jego melodia, odbijając się od wierzchołków gór, rozniesie się po świecie.

Vahram Mkhitaryan – (1977, Erywań), reżyser, scenarzysta i fotograf. Ukończył reżyserię filmów fabularnych na Armeńskim Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym (2001). Realizował reklamy społeczne jako reżyser, operator obrazu i scenarzysta. Jako operator współpracował z Internews Armenia, agencją Reuters czy stacją telewizyjną A1 +. Do Polski pierwszy raz przyjechał w roku 2005 jako stypendysta programu im. Lane’a Kirklanda Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Absolwent kursu fabularnego i kursu dokumentalnego Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Niezależny dokument krótkometrażowy Pieśń pasterza i debiut krótkometrażowy – film fabularny Mleczny brat były pokazywane w programach konkursowych na prawie 70 festiwalach filmowych w Polsce i na całym świecie, na których zdobyły ponad 30 nagród i wyróżnień. Członek Zarządu Koła Reżyserów Stowarzyszenia Filmowców Polskich i Trójmiejskiego Koła SFP.

W 2016 roku obronił tytuł doktora sztuki w ASP w Warszawie. Obecnie pracuje i wykłada na Wydziale Rzeźby i Intermediów ASP w Gdańsku. W 2023 na tejże uczelni współzałożył i kieruje Międzykierunkową Katedrą Małych Form Filmowych i Wideo.