Zapraszamy na pokaz wideoperformansu Daniela Kotowskiego Licking 4'33", realizowanego w ramach festiwalu Opera dla Głuchych. Wydarzeniu towarzyszą działania performatywne z udziałem publiczności.

Projekt podejmuje temat ciszy oraz jej społecznych i politycznych wymiarów, a także odnosi się do tradycji historii sztuki i muzyki. Artysta nawiązuje do modernistycznej kompozycji Johna Cage’a oraz do motywu odaliski w malarstwie, konfrontując je z doświadczeniem osoby Głuchej.

2.10
godz. 14–20 – premiera wideoperformansu Daniela Kotowskiego
godz. 17–19- działania performatywne z publicznością

3.10
godz. 12–20 – pokaz wideoperformansu Daniela Kotowskiego
godz, 17–19 – działania performatywne z publicznością

4.10
godz. 12–20 – pokaz wideoperformansu Daniela Kotowskiego
godz. 13–15 – działania performatywne z publicznością

Metalowy stelaż na czarnym tle – jeszcze przez chwilę pusty, jak scena w teatrze przed rozpoczęciem spektaklu lub podium, na którym wkrótce staną zwycięzcy. A może ustawione w poprzek barierki – niepewna granica między oglądającymi a oglądanym. Wieszak, wieża lub taca, a na nich srebrny artysta, Daniel Kotowski.

Odwrócony do widzów plecami, rozciągnięty na stelażu, stara się nie poruszyć, ale niewygodny podest wbija się w ciało, które zaczyna drżeć. Artysta wystawia nieśmiało język, łapie nim powietrze, szuka czegoś w przestrzeni. Dłoń sunie ciężko po ciele, jakby była dublerką języka, gotową zastąpić go w niemożliwym zadaniu. Usta wysychają, ale nie zatrzymują się. W końcu artysta pozwala językowi oblizać rękę – palec wskazujący, wierzch dłoni, palec środkowy. Nauka, uwodzenie, opór.

Kotowski w swoim wideoperformansie odtwarza znaną z historii sztuki kompozycję malarską z motywem odaliski. Szczególnie interesuje go dzieło Jeana-Auguste’a-Dominique’a Ingres’a Wielka odaliska z 1814 roku, w którym perłowe plecy kobiety rozświetlają ciemność obrazu. Jej głowa jest lekko odchylona do tyłu, spojrzenie utkwione w dali. Figura niewolnicy władcy osmańskiego imperium przenikała wyobraźnię XIX-wiecznej Europy, co było wyrazem ówczesnej fascynacji orientalizmem. Odaliska była zawsze naga, leżąca, bezbronna.

Tytuł pracy natomiast (a także czas trwania trzech części performansu) nawiązuje do modernistycznej kompozycji Johna Cage’a, stworzonej pod koniec lat 40. i wykonanej na początku lat 50. XX wieku. Autor utworu 4'33" potraktował ciszę jako pełnoprawny element dzieła muzycznego – wykonawca nie wydaje żadnych dźwięków przez 4 minuty i 33 sekundy, a „muzyką” stają się odgłosy otoczenia i reakcje publiczności. Cage stwierdził później, że „cisza nie istnieje”, a jego dzieło zyskało status legendarnego. Wielokrotnie odtwarzane i interpretowane, funkcjonuje pomiędzy sferą sacrum a przestrzenią internetowych memów.

Kotowski przedrzeźnia dwie wielkie figury historii sztuki i przepisuje je na doświadczenie osoby Głuchej. Chce, żebyśmy patrzyli na niego jak na odaliskę – egzotyzowany obiekt pożądania. Rozebrana laleczka, srebrny pieniążek, dekoracja. Przedmiot niepasujący do całości, zawsze odległy i obcy.

Nic dziwnego, że Kotowski sięga po 4’33”, zwracając uwagę na społeczne i polityczne wymiary ciszy – zwłaszcza w kontekście niewidoczności i niesłyszalności Głuchych. W wyobrażeniach słyszącego społeczeństwa cisza często przybiera formę fetyszu, traumy lub mistycznego przeżycia. Projekcje te rzadko mają jednak cokolwiek wspólnego z rzeczywistym doświadczeniem osób Głuchych. Cisza i egzotyka istnieją jako pojęcia lub zjawiska wytworzone w opozycji do tego, co postrzegane jest jako naturalne. Łączy je spojrzenie płynące z wnętrza – z większości, centrum, władzy.

Posłuchajcie i dajcie się skusić tej rozłożonej na stelażu Głuchej syrenie. Jej ciało jest jej językiem, mięsistym, mokrym organem poruszającym się w kierunku brzegu.

autor tekstu: Michał Grzegorzek
performance: Daniel Kotowski
film, montaż: Michał Dobrucki
film, dźwięk: Kuba Szkudlarek
tekst: Alicja Kobielarz
body art: Maja Wasilewska, Tomasz Stefaniak
stelaż: Bartek Buczek
organizatorzy: Fundacja Automatophone, Krytyka Polityczna i Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

Festiwal Opera dla Głuchych odbywa się w ramach realizacji zadania publicznego Jasna 10: Społeczna Instytucja Kultury finansowanego ze środków m.st. Warszawy. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

partnerzy: