E-księgarnia
autor: dr hab. Iwona Luba
redakcja serii Archiwum Zachęty: dr hab. Gabriela Świtek
projekt graficzny serii Archiwum Zachęty: Daria Malicka
wydawca: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2017
ISBN: 978-83-64714-54-2
Książka dr hab. Iwony Luby Awangarda w CBWA to czwarta publikacja z serii Archiwum Zachęty pod redakcją dr hab. Gabrieli Świtek. W ramach serii zainicjowanej w 2012 roku publikowane są opracowania naukowe archiwaliów, poświęcone historii i działalności wystawienniczej galerii, oraz książki o współczesnych sztukach wizualnych. Książka zawiera rekonstrukcję wystaw Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego, Henryka Stażewskiego oraz Marii Ewy Łunkiewicz-Rogoyskiej zorganizowanych w latach 1956–1969 w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych. W przygotowaniu: Ogólnopolskie Wystawy Fotografiki.
Odwilż lat 1956–1957. Dynamika politycznych wydarzeń w PRL znalazła odzwierciedlenie w życiu artystycznym. Skazana na niebyt w dobie socrealizmu „formalistyczna” sztuka awangardy została zrehabilitowana, wkroczyła do oficjalnej instytucji wystawienniczej sztuki współczesnej. Wystawa pośmiertna prac Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego w Łodzi (1956–1957) i Warszawie (1957) zainicjowała obecność polskiej sztuki awangardowej w Zachęcie Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych. Stała się punktem odniesienia dla artystów młodego pokolenia oraz impulsem do twórczego powrotu do źródeł jej nestorów — Henryka Stażewskiego i Henryka Berlewiego. Uznana została za najważniejszą wystawę polskiej odwilży.
Książka ukazuje burzliwą genezę wystaw awangardy w CBWA, a także nieoczekiwaną jej promocję w Paryżu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Awangarda w CBWA zawiera rekonstrukcję trzech wystaw awangardy w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku, w szerokim kontekście artystycznym, kulturowym, historycznym i politycznym — Kobro i Strzemińskiego, Henryka Stażewskiego (1965) oraz Marii Ewy Łunkiewicz-Rogoyskiej (1969).
Dwie ostatnie świadczą o aktualności tradycji awangardowej czasu odwilży i udanej reaktywacji awangardy w nowej rzeczywistości lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku.
dr hab. Iwona Luba — kierownik Zakładu Historii Sztuki i Kultury Nowoczesnej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania nad sztuką polską i europejską XX wieku, głównie nad awangardą i związkami sztuki z polityką. Opublikowała m.in.: Dialog nowoczesności z tradycją. Malarstwo polskie dwudziestolecia międzywojennego (2004); Duch romantyzmu i modernizacja. Sztuka oficjalna Drugiej Rzeczypospolitej (2012); Berlin. Szalone lata dwudzieste. Życie nocne i sztuka (2013); Władysław Strzemiński — zawsze w awangardzie. Rekonstrukcja nieznanej biografii 1893–1917 (z Ewą Pauliną Wawer, 2017). Redaktorka naukowa m.in. Teorii widzenia Władysława Strzemińskiego (2016).